چشم‌انداز روابط ایران و بریتانیا
۱۳۸۹ اردیبهشت ۲۶, یکشنبه
ویلیام هیگ دو روز پس از شروع کارش به عنوان وزیر امور خارجه‌ی بریتانیا به آمریکا سفر کرد. او در دیدار با همتای آمریکایی خود، هیلاری کلینتون، گفت که دولت جدید بریتانیا خواهان همکاری نزدیک با ایالات متحده است. هیگ همچنین تاکید نمود که بریتانیا از تشدید تحریم‌ها علیه ایران پشتیبانی خواهد کرد و تلاش می‌کند همچون دولت پیشین این کشور، اتحادیه اروپا را برای فشار شدیدتر بر ایران ترغیب کند.
سیاست دولت پیشین در قبال ایران
دولت پیشین بریتانیا در قبال برنامه‌ی اتمی جمهوری اسلامی با سیاست‌های آمریکا همراهی می‌کرد، ولی در رابطه با حمله‌ی نظامی به ایران، بر خلاف لیبرال‌ها، موضع کاملا مشخصی نداشت. جک استراو، وزیر امور خارجه‌ی اسبق این کشور، با حمله‌ی نظامی به ایران مخالف بود، اما جانشینان وی در این مورد موضع قاطعی اتخاذ نکرده بودند.
در رابطه با نقض حقوق بشر در ایران، به‌ویژه در یک سال گذشته، دولت پیشین بریتانیا موضع مشخصی داشت. مقامات بریتانیایی از هر امکانی استفاده می‌کردند تا مخالفت خود را با سرکوب معترضان به نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ایران بیان کنند.
دیوید میلیبند، وزیر امور خارجه‌ی پیشین بریتانیا، آخرین بار درنشست سران گروه ۸ در ماه آوریل سال جاری گفت: «هیچ کشوری در این نشست اعتقاد ندارد که انتخاب دولت ایران به ما ربطی دارد. این موضوع به مردم ایران مربوط است، اما (... ) واقعیت این است که دو ایران وجود دارد: ایرانی ترسناک، کوته‌نظر و سرکوبگر. دیگری ایرانی فرهیخته، با فرهنگ و بسیار متمدن که همراه با حفظ مشخصات یک جمهوری اسلامی خواهان تعامل و همکاری با جهان است. رژیم ایران خواهان کمرنگ کردن ایران دوم است».
روابط تجاری بریتانیا با ایران
برخلاف کشورهای دیگر اروپایی مانند آلمان و ایتالیا، بریتانیا در اقتصاد ایران نقش چشمگیری بازی نمی‌کند. آخرین بار در ماه اوت گذشته دولت بریتانیا در این رابطه بیانیه‌ای صادر کرد که نشان می‌داد این کشور علاقه‌ای به گسترش روابط خود با ایران ندارد. در بخشی از این بیانیه آمده بود: «در شرایطی که تحریم‌های اعمال شده توسط سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا علیه ایران در رابطه با برنامه اتمی این کشور ادامه دارد، بریتانیا بطور فعال در حال توسعه تجارت و سرمایه‌گذاری با ایران نیست.»
از تاریخ ۱۱ مرداد ماه ۱۳۸۷ (۱ اوت ۲۰۰۸) تعداد اعضای بخش بازرگانی سفارت بریتانیا در تهران به یک نفر کاهش یافت که دارای سمت کارشناس روابط امور بازرگانی است. این فرد فعالیتی در زمینه توسعه تجارت انجام نمی‌دهد.
بریتانیا در رابطه با صدور ویزا برای تاجران ایرانی هم، از دیگر کشورهای اروپایی سختگیرتر است. بر مبنای اطلاعات سایت فارسی سفارت بریتانیا در تهران، ایرانی‌ها باید تقاضای ویزای خود را ۲۳ هفته پیش از تاریخ مورد نظرشان برای سفر به این کشور ارائه کنند.
نمایندگان مجلس ایران در سال‌های اخیر بارها خواستار قطع روابط با برتیانیا شده‌اند. آخرین بار شماری از نمایندگان، از جمله علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، دولت بریتانیا را متهم کردند که از معترضان به نتایج انتخابات ریاست جمهوری پشتیبانی می‌کند. آنها از دولت احمدی‌نژاد خواستند، سطح روابط خود با بریتانیا را کاهش دهد.
نقطه مشترک احزاب در دولت جدید بریتانیا
احزاب تشکیلدهندهی دولت جدید بریتانیا در زمینه‌ی سیاست خارجی در خیلی موارد اختلاف نظر دارند. به عنوان مثال لیبرال‌ها مخالف جنگ در عراق و افغانستان بوده و خواهان اخراج فوری نیروهای بریتانیایی از این دو کشور هستند. حزب لیبرال همچنین خواستار اعمال فشار بر اسرائیل و حمایت از حقوق فلسطینی‌هاست.
در رابطه با ایران اما هر دو حزب هم‌نظرند. حزب محافظه‌کار در دوران حکومت حزب کارگر بر این کشور، خواهان فشارهای بیشتر بر ایران بود. به گفته‌ی کارشناسان، در این رابطه حزب لیبرال از محافظه‌کاران هم سختگیرتر است. علت مخالفت آنها با جمهوری اسلامی تنها برنامه‌ی اتمی این کشور نیست، بلکه نقض حقوق بشر و تحدید آزادی‌های اجتماعی و سیاسی در ایران نیز در این راستا نقش بازی می‌کند. لیبرال‌ها البته مخالف سرسخت حمله‌ی نظامی به ایران هستند.
FP/BB