فراخوانی برای رسیدگی به وضعیت عمادالدین باقی

انگیزه انتشار فراخوان رسیدگی فوری به وضعیت عمادالدین باقی، حمله عصبی و قلبی آقای باقی در هفته گذشته در بند ۲۰۹ اوین است.

در این باره گفت‌وگویی داریم با دکتر عبدالکریم لاهیجی نایب رئیس این فدراسیون.

دویچه‌وله: آقای دکتر لاهیجی، چه آمار و اطلاعاتی موجب حساسیت بیشتر شما به شرایط زندان‌های ایران و وضعیت آقای باقی شد؟

عبدالکریم لاهیجی: توجه می‌دهم که آقای عمادالدین باقی پس از رهایی از زندان انجمن دفاع از حقوق زندانیان را تاسیس کرد. با من هم مشورت کرد که آیا نام این انجمن را "انجمن دفاع از حقوق زندانیان سیاسی" بگذارد، یا زندانیان به‌طور کلی. من به او توصیه کردم که شق دوم را انتخاب کند، برای اینکه زندانی یک حقوقی دارد، البته زندانی سیاسی حقوق بیشتری دارد. الان متاسفانه خود عمادالدین باقی در چنین وضعیتی هست و دومرتبه به زندان افتاده است. در بند مخوف ۲۰۹ بوده که این بند حتا زیرنظر "سازمان زندانها" نیست و هفته‌ی گذشته به او اجازه‌ی ملاقات ندادند. بالاخره با پیگیری مکرر خانواده‌اش روز چهارشنبه‌ی گذشته معلوم شد که آقای باقی دچار سکته‌ی قلبی شده و او را به بیمارستان برده‌اند. خوشبختانه پس از معاینات معلوم شد که چیز مهمی نبوده و فردای آن روز او را به زندان اوین بازگردانده بودند. با توجه به این که سال گذشته دو تن در زندان اوین مردند و بعد گفتند که آنها بر اثر اعتصاب غذا فوت کرد‌ه‌اند، وضعیت فعلی آقای عمادالدین باقی ما را متوجه خطری کرد که ممکن است متوجه‌ی جان او و دیگر زندانیان در اوین باشد.

خبرهایی نیزاز موارد خودکشی زندانیان می‌‌‌‌‌‌رسد. خبرهایی که صحت و سقم‌شان به دلیل بسته بودن سیستم زندان‌ها چندان آشکار نیست. آنگونه که وکیل آقای باقی به ما گفته‌اند، از دلایل حمله قلبی آقای باقی، شنیدن خبر خودکشی یک فعال دانشجویی در بند ۲۰۹ بوده...

بله! تا به حال پای ناظری به بند ۲۰۹ نرسیده، حتا نماینده‌ی سازمان ملل، آقای لویی ژوانه را هم که چندسال پیش به ایران رفته بود، از آن بند بیرون انداختند و نگذاشتند از آن بند بازدید کند. معلوم نیست در آن بند چه می‌گذرد. نمونه‌اش وضعیت خود آقای باقی است. وقتی با رئیس "انجمن دفاع از حقوق زندانیان" چنین رفتاری را می‌کنند، معلوم نیست وضعیت سایر زندانیان در این بند دستخوش چه فعل و انفعالاتی است. متاسفانه تا وقتی گزارشی از داخل زندان‌ها به ما سازمانهای حقوق بشر یا به شما نمایندگان رسانه‌های خبری نرسد، متاسفانه نمی‌توان مشخصا از خطرها گفت.

در مورد زندانیان سرشناس، از جمله آقای باقی، معمولا اخبار از طریق خانواده یا وکلایشان یا رسانه‌ها به بیرون درز می‌کند و افکار عمومی آگاه می‌شوند. اما وضعیت زندانیان گمنام که خانواده‌ یا وکیل فعالی ندارند، چه؟ به نظر می‌رسد آمار بالایی باشند...

مسلم است. همین چند روز پیش ما از طریق رسانه‌های خبری فهمیدیم که خانواده‌ی یک زندانی سیاسی که در ایران اعدام شده، به دادگستری ایالات متحده آمریکا رفته‌اند و از آنجا مطالبه‌ی خسارت کرده‌ و حکم گرفته‌اند. واقعا نمی‌شود گفت در داخل زندان‌های ایران چه می‌گذرد، به‌ویژه در ارتباط با زندانیان سیاسی و عقیدتی. تعداد مرگ و میرها و خودکشی‌ها چگونه است. وضعیت شکنجه، بدرفتاری با زندانیان چگونه است. اصولا پرونده‌سازیی که برای باقی کرده‌اند این است که او هم نتواند حتا گزارش‌هایی مختصر و ناتمام از وضعیت زندان‌های ایران به خارج منتشر کند.

شما چه پیشنهادی می‌دهید؟ آیا از نظر حقوق بین‌الملل امکان این هست که هیئتی به گردش کار زندان‌های ایران نظارت داشته باشد ؟

جمهوری اسلامی پارسال خودش را کاندیدا کرد برای عضویت در شورای حقوق بشر و یکی از شرایط عضویت را هم که پذیرفت، این بود که با نهادهای بین‌المللی حقوق بشر سازمان ملل همکاری کند. می‌دانید که گزارشگران ویژه هستند در کمیساریای حقوق بشر سازمان ملل و از جمله گزارشگر در مورد بازداشتهای خودسرانه‌ای که آقای ژوانه توانست یکبارهم به ایران برود. بنابراین راهی نیست، مگر اینکه این گزارشگرها بتوانند به ایران بروند، از زندانهای ایران بدون هیچ‌گونه محدودیتی بازدید کنند و با زندانیان مصاحبه کنند. فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های دفاع از حقوق بشر هم ماه گذشته از سفارت جمهوری اسلامی در پاریس خواست که هیاتی را به ایران بفرستد، برای رسیدگی به وضعیت حقوق بشر و از جمله وضعیت زندانیان و زندانهای جمهوری اسلامی و متاسفانه تاکنون به ما پاسخی داده نشده است.

فکر می‌کنید وقتی در خود ایران، بازداشتگاه‌هایی هستند که زیرنظر اداره‌ی کل زندان‌ها نیستند و به‌طور موازی و مستقل از مرکز کار می‌کنند، چنین هیئتی بتواند کاری انجام بدهد؟

لااقل از زندان اوین، لااقل از بازداشتگاه‌های رسمی بازدید خواهد شد. در همان بازدید پیشینی که آقای ژونه کرد، با یک عده از زندانیان در اوین مصاحبه کردند و آنها وضعیت زندان‌ها را برای آنها بازگو کردند. می‌دانید که در مجلس ششم هم یک هیئت نظارت بر زندان‌ها درست شده بود و کم‌وبیش وضعیت زندان‌ها یک مقدار از آن حالت خطرناک قبلی بیرون آمده بود، که متاسفانه با تغییر دولت و آمدن دولت جدید و وخیم‌ترشدن وضعیت حقوق بشر در ایران و از جمله وضعیت زندان‌ها، آن بهبود نسبی سال‌های گذشته هم از بین رفت. چاره‌ای نیست مگر اینکه دومرتبه این هیئت‌ها به ایران اعزام شوند و جمهوری اسلامی را زیر فشار بگذارند که درهای زندان‌ها را باز بکند و امکان بازدید، تحقیق و معاینه‌ی وضعیت زندان‌ها و زندانیان را فراهم بکند.