زندگی روزمره در خاورمیانه

چهارشنبه شب (۲۸ ژانویه- ۸ بهمن) روزنامه‌ی آلمانی گنرال آنتسایگر با همکاری صدای آلمان Deutsche Welle در سالن اجتماعات این خبرگزاری نشستی با حضور کریم الگوهری، گزارشگر خاورمیانه‌ی این روزنامه از سال ۲۰۰۴، برگزار کرد. در این نشست که آندره‌اس تیوروک، سردبیر روزنامه‌ی گنرال آنتسایگر، مجری آن بود، پس از معرفی کریم الگوهری، از کتاب جدید وی با نام "زندگی روزمره در جهان عرب" رونمایی شد. الگوهری نخستین روزنامه‌نگار آلمانی زبانی است که در دوران جنگ اسرائیل در غزه گزارش‌هایی از این منطقه تهیه کرده است.

الگوهری از منطقه‌ی بحران‌خیز و بحران‌زای خاورمیانه با نام "بزرگ‌ترین پمپ بنزین" جهان یاد می‌کند و در کتاب سعی دارد در میان بحران و جنگ، داستان‌های گزارش‌‌گونه‌و گاه طنزآلودی از زندگی روزمره‌ی مردم در کشورهای عربی به‌دست دهد که آنها را در روند فعالیت‌های روزانه‌ی خود نشان می‌دهند. داستان‌ها در مصر، ایران، لبنان و عراق اتفاق می‌افتند. از آنجا که الگوهری به ایران نیز سفر می‌کند، شخصیت اصلی یکی از داستان‌ها لاله صدیق، نخستین قهرمان زن در رشته‌ی اتومبیل‌رانی ایران است. الگوهری در سخنرانی خود نشان داد که جزئیات قابل توجهی از زندگی لاله صدیق می‌داند و او را در برابر پرسش از حجاب اجباری می‌بیند.

زیستن با بحران

درونمایه‌ی روایت‌های این گزارشگر خاورمیانه، آشفتگی روزمره‌ی در قاهره، ناتوانی در برابر ادارات و دیوان‌سالاری و چیرگی بر بی‌نظمی‌های موجود در این منطقه، طنز، تخیل و شگرد‌های مردم و نیز بی‌تفاوتی و آسوده‌خاطری آنها در کنار خشونت موجود را در برمی‌گیرد.

در بخشی از نشست، نویسنده از یک اسیر عراقی جنگ هشت ساله‌ی ایران سخن به میان آورد که طی اسارت ۱۵ ساله‌‌ی خود در زندان روزها خرما و نان و کره به عنوان غذا دریافت می‌کرده است.این اسیر با استفاده از هسته‌های خرما، تراش آنها و جوشاندن‌شان در کره، دست‌بندهای زیبایی ساخته است. از نظر نویسنده این عمل اسیر عراقی نماد تلاش انسان برای چیرگی بر بحران یا منحرف کردن عقل و فهم، و خسته نکردن ذهن در وضعیتی گریزناپذیر و ملال‌آور است.

نکته‌ی جالب توجه آن که نویسنده در عنوان کتاب، زندگی روزمره در جهان عرب، تفکیکی میان ایران و این کشورها قائل نشده و از همان ابتدا به‌دلیل قرار گرفتن ایران در خاورمیانه داستان لاله صدیق را نیز در میان داستان‌های مربوط به جهان عرب طرح کرده است.

اوضاع خاورمیانه

در این نشست پس از معرفی نویسنده و خواندن چند داستان از کتاب الگوهری، نوبت تحلیل اوضاع خاورمیانه، جنگ غزه و طرح دیدگاه‌های نویسنده رسید. الگوهری پس از شرح دریافت‌ها و تجربه‌های فردی خود در جنگ غزه و در مرز مصر از دو اردوگاه عقیدتی در مورد جنگ اخیر حماس و اسرائیل سخن گفت.

از دیدگاه وی عده‌ای شروع درگیری را پایان سال ۲۰۰۸ و موشک‌اندازی‌های حماس را ریشه‌ی درگیری‌ای می‌‌دانند که بسیاری از سیاستمداران آلمانی، از جمله خانم آنگلا مرکل به این اردوگاه تعلق دارند. به نظر این روزنامه‌نگار اردوگاه عقیدتی دوم، بیشتر موضع فلسطینی‌ها را بازتاب می‌دهد: در این دیدگاه اسرا‌‌‌‌ئیلی‌ها منطقه‌ی غزه را پیش از درگرفتن خشونت‌ها مدت بسیاری مسدود کرده و در ماه‌های پیش از آن فشار را بر آن منطقه افزایش داده بودند.

برای اردوگاه دوم نه تنها موجودیت اسرائیل، بلکه نقش اروپا و آمریکا نیز مسأله‌ی مذاکره است. این اردوگاه نظری آغاز درگیری‌ها را پایان سال ۲۰۰۸ نمی‌بیند. در یک اظهارنظر متهورانه، الگوهری اروپا را نیز در این منطقه درگیر و مقصر خواند و راه حل آلمان را برای بستن تونل‌های موجود و جلوگیری از انتقال سلاح، به دلیل نیاز به استفاده از این مسیرها در زندگی روزمره ناممکن ارزیابی کرد.

او در بخش دیگری به رخدادهای غزه و استفاده‌ی اسرائیل از سلاح‌های فسفری پرداخت و بر لزوم طرح ریشه‌های درگیری در غزه و یافتن دلایل آن تأکید کرد. پس از داستان‌خوانی نویسنده پرسش و پاسخ آغاز شد و حاضران دیدگاه‌های خود را درباره‌ی مشکلات غزه و مسائل خاورمیانه طرح کردند و نویسنده به تحلیل آنها پرداخت و به پرسش‌های آنها درباره‌ی راه حل بحران غزه و چشم‌انداز و پایداری آن پاسخ داد.

نویسنده و اثر

کتاب "زندگی روزمره در جهان عرب" را انتشارات "کرمایر و شریاو" در شهر وین با ۲۲۴ صفحه به چاپ رسانده است.

الگوهری ۴۵ سال دارد و از مادری آلمانی و پدری مصری در مونیخ به دنیا آمده است. او در رشته‌های اسلام‌شناسی و علوم سیاسی در دانشگاه آزاد برلین تحصیل کرده و از ۱۷ سال پیش تاکنون به‌عنوان خبرنگار خاورمیانه برای مطبوعات آلمانی زبان کار کرده است.