انتخابات مجلس: رد صلاحیت‌ها و بحث تحریم یا شرکت
۱۳۸۶ بهمن ۵, جمعه
برخورد گروه ها و چهره های سرشناس در ایران با انتخابات پیش رو بسیار متفاوت است. گروهی از مدتها پیش عطای انتخابات را به لقایش بخشیده‌اند، نه نامزده شده‌اند، نه علاقه به شرکت در آن دارند. بسیاری هنوز نمی‌دانند چه راهی را انتخاب خواهند کرد، شرکت، تحریم یا هیچکدام، انفعال. اولین کسی که با او تماس گرفتیم شیرین عبادی، برنده جایزه نوبل صلح و رییس کانون مدافعان حقوق بشر بود. خانم عبادی بر نکته‌ای انگشت گذاشت که برای خیلی‌ها دلیل اصلی عدم شرکت در انتخابات است: نظارت استصوابی شواری نگهبان. شیرین عبادی می‌گوید نه رهبر سیاسی است، نه علاقه ای به تعیین تکلیف برای دیگران دارد و تصمیم‌اش، امری شخصی است:
«اما خودم به عنوان یک مدافع حقوق بشر و به عنوان یک شهروند ایرانی در انتخابات شرکت نکرده‌‌ام و بارها گفته‌ام تا زمانی که قانون نظارت استصوابی باشد، من در هیچ انتخاباتی شرکت نخواهم کرد و البته این مسئله‌ای است که هرکس خودش شخصا باید تصمیم بگیرد. من شرکت نمی‌کنم، ولی توصیه‌ای هم در مورد شرکت یا عدم شرکت در انتخابات به مردم نمی‌دهم.»
در انتخابات این دوره مجلس، مردم فقط با محدودیت‌هایی که شواری نگهبان به وجود می‌آورده روبرو نیستند. این بار با پدیده ای جدید روبرو هستیم و آن هیات‌های نظارت بر انتخابات هستند که همگی تحت فرمان دولت‌اند و پیشاپیش راه بر نامزدی نزدیک به سه هزار نفر سد کرده‌اند. ناظران سیاسی می‌گویند، چنین کاری تا بحال سابقه نداشته و هیات‌های نظارت دولت "دست شورای نگهبان را نیز از پشت بسته‌اند". گروه کثیری از نامزدهای رد صلاحیت شده قصد دارند با ارائه سوابق خود، نسبت به این اقدام شکایت کنند و خواهان بررسی مجدد صلاحیت‌شان شوند. از جمله کسانی که رد صلاحیت شده‌اند فخرالسادات محتشمی پور، رییس شاخه زنان جبهه مشارکت است که می‌گوید، علیرغم همه محدودیت‌ها باید به عنوان یک فعال زن از تلاش برای گرفتن یک کرسی هم که شده مایوس نشد. فخر السادات محتشمی پور تاکید می‌کند که عضو جبهه مشارکت است و نهایتا بنا به سیاست این حزب عمل خواهد کرد:
«ولی فکر می‌کنم، البته نظر شخصی من است و هنوز در شاخه زنان جبهه مشارکت بحث نکرده ایم، علیرغم همه شکایت هایی که داریم و خود من هم رد صلاحیت شده‌ام و شکایت هم کرده‌ام، اما اگر امکانی برای حضور خانم‌ها هست، ما از این امکان نباید غافل شویم و از این فرصت باید استفاده کنیم.»
در این میان کم نیستند کسانی که هنوز پاسخی به این سوال ندارند: شرکت در انتخابات، آری یا نه!
نریمان مصطفوی دبیر انجمن اسلامی دانشگاه امیرکبیر معقتد است:
«دانشجویان موضع مشخصی ندارند و هنوز هم معلوم نیست که چه اتفاقی بیافتد. دانشجویان منتظرند ببینند تصمیم نهایی خود حاکمیت در مورد شیوه برگزاری انتخابات چه هست، تا بتوانند در مورد آن موضع گیری صحیحی داشته باشند ... نگاه جریان دانشجویی، برخلاف خیلی دیگر از گروه ها، احساس قیم بودن نسبت به مردم نیست. مردم توانایی تشخیص این را دارند که آیا این انتخابات آزاد هست و موثر هست یا نیست.»
ناظران اوضاع سیاسی ایران و دست اندرکاران مطبوعات معتقدند فضای انتخاباتی هنوز سرد است و معلوم نیست در چند هفته آینده چه تحولاتی رخ خواهد داد. اینکه آیا مردم این بار پای صندوق های رای خواهند رفت یا نه به عوامل متعددی بستگی دارد: وجود یک حداقل آزادی، سلامت انتخابات، و اینکه چه کسانی، با چه اهدافی به عنوان نمایندگان مردم، از هفت خوان رستم بگذرند.
تعدادی از سایت های اصلاح طلب دست به ابتکار جالبی زده اند و یک لیست از ۹۹ نامزد ثبت نام شده در حوزه انتخابیه تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر را در اختیار مخاطبان قرار داده اند تا هرکس بتواند بدون نظارت استصوابی رای خود را به این افراد بدهد. در این نظر سنجی هر کس حق انتخاب ۳۰ گزینه را داشته. نتایج حاصله از شرکت ۵۷۲۱ نفر و ۱۳۵۴۵۰ رای که تا ظهر امروز به سایت نوروز رسیده، نشان می‌دهد که نامزدهای اصلاح طلب در راس جدول قرار دارند و محافظه کار بدنبال آنها. سایت نوروز که این جدول را منتشر کرده نوشته است:
«لیست ۹۹نفره شامل کاندیداهای سرشناس اصلاح طلب و محافظه کار است که در انتخابات مجلس هشتم در حوزه انتخابیه تهران ثبت نام نموده اند.»
اگر سایت های اصلاح طلب نام عده‌ای از دگراندیشان و منتقدان کل نظام را هم می‌نوشتند، تا فهرست فقط محدود به محافظه کاران و اصلاح‌طلبان نمی‌شد، آنگاه با چه نتایجی روبرو می‌شدیم؟ مهم این نیست که این چهره ها به هر دلیلی در انتخابات موجود شرکت نمی‌کنند. برای سایت‌های اصلاح‌طلب اما این "شهرت نیک" به جا می‌ماند که آنان به راستی معتقدند، ایران از آن همه ایرانیان است.