«اعدام در ملا عام: عجز حکومت از اصلاح خطاکاران»
۱۳۸۸ دی ۲, چهارشنبه
صبح روز سه شنبه (۲۲ دسامبر / اول دی) نیروهای انتظامی در سیرجان موفق نشدند حکم اعدام دو نفر محکوم را در ملاء عام اجرا کنند. در گزارش‌هایی آمده است که اعضای خانواده این افراد، طناب اعدام را بریده و آنها را فراری داده‌اند.
در گزارش دیگری آمده که این افراد هنگامی که به محل اعدام منتقل می‌شدند، توسط افرادی ناشناس فراری داده شده بودند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، نیروهای امنیتی این دو نفر را بار دیگر دستگیر کرده و قرار بوده با تاکید شورای تامین شهرستان سیرجان، مراسم اعدام مجددا عصر سه‌شنبه در این شهرستان برگزار شود.
به گزارش خبرگزاری فرانسه و سایت ادوارنیوز، هزاران نفر از مردم سیرجان در این مراسم مجدد اعدام حضور پیدا کرده و نسبت به اجرای مجدد حکم دست به اعتراض زدند. این اعتراض به صحنه درگیری میان شهروندان و نیروهای انتظامی بدل شد.
به گزارش ادوار نیوز، با صدور فرمان تیراندازی توسط مقامات انتظامی و امنیتی و اجرای این فرمان، سه تن از شهروندان عادی در محل اجرای مجازات کشته شدند.
ادوارنیوز می‌نویسد، بر اساس گزارش‌های موثق، ۷ تن دیگر نیز به شدت مصدوم شده‌اند که پزشکان از آنها قطع امید کرده‌اند. همچنین بیش از ۲۰ تن دیگر نیز جهت مداوا به بیمارستان‌های کرمان منتقل شده‌اند.
خبرگزاری فرانسه به نقل از خبرگزاری فارس، شمار کشته‌شدگان را دو نفر و تعداد مجروحان را ۲۵ نفر اعلام کرده است. در جریان این درگیری‌ها چندین خودروی نیروهای انتظامی نیز به آتش کشیده شد. دو محکوم به اعدام نیز که به دلیل سرقت مسلحانه و نگهداری اسلحه مجرم شناخته شده بودند به زندان منتقل شده‌اند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، شمار اعدام‌ها در ایران در سال جاری میلادی، دست‌کم به ۲۶۷ نفر رسیده است. این رقم در سال ۲۰۰۸ به ۲۴۶ نفر رسیده بود.
این اولین بار است که نسبت به اجرای حکم اعدام د رملا عام اعتراضی صورت می‌گیرد. شیرین عبادی، وکیل و حقوقدان می‌گوید وجدان جامعه نسبت به مسئله اعدام و به خصوص اعدام در ملا عام حساس شده است.
دویچه‌وله: خانم عبادی اتفاقی که روز سه‌شنبه در شهر سیرجان افتاد، به این صورت بود که ابتدا عده‌ای برای نجات دو محکوم به اعدام وارد صحنه می‌شوند و بعد از شروع درگیری گویا اعتراضاتی هم از طرف مردم به اعدام در ملاء عام صورت می‌گیرد. این اولین بار است که چنین اتفاقی می‌افتد و اعتراضی، حالا هرچند خیلی خفیف و نه خیلی گسترده، به اعدام در ملاء عام صورت می‌گیرد. آیا جامعه‌ی ایران دارد نسبت به مسأله‌ی اعدام در ملاء عام حساس می‌شود؟
شیرین عبادی: بله. این نشانه‌ای است از اینکه وجدان عمومی جامعه دیگر یک چنین مجازات‌هایی را برنمی‌تابد و وقتی می‌بیند جان دو انسان، ولو خطاکار را به این صورت می‌گیرند، خشمگین می‌شود.
اعدام در ملاء عام از کی وارد قانون کیفری ایران شد؟
اعدام اساساً از مجازات‌هایی است که از دیرباز در قوانین ایران و در سایر کشورها بود. ولی بتدریج با پیشرفت علوم کیفری متوجه شدند که این یک مجازات اشتباه است و سعی کردند که اعدام را از کشورها حذف کنند و الان بسیاری از کشورها اعدام را برداشته‌اند. متأسفانه هنوز مجازات اعدام در قوانین ایران است. و از آن بدتر اینکه قاضی این اختیار را دارد که برای اینکه عبرت سایرین شود، دستور دهد اعدام در ملاء عام صورت گیرد که البته این مسئله‌ای نیست که دیگران از آن عبرت گیرند، برای اینکه مروج خشونت در اجتماع است.
ما بسیار این صحنه را در طول این سی سال دیده‌ایم که جرثقیلی آورده می‌شود و فردی از بالای آن به دار آویخته می‌شود و عده‌ی زیادی هم این صحنه را تماشا می‌کنند. فکر می‌کنید این چه تأثیری می‌تواند روی وجدان عمومی جامعه بگذارد؟
متأسفانه تأثیر بسیار بدی می‌گذارد. نشان‌دهنده‌ی خشونت است، نشان‌دهنده‌ی این است که حکومت به وظایف خودش در زمینه‌ی پیشگیری از جرائم عمل نکرده و نشان‌دهنده‌ی آن است که حکومت رسماً اعلام می‌کند که از اصلاح یک فرد خطاکار عاجز است.
در چندسال اخیر اعتراضات فراوانی نسبت به صدور و اجرای حکم اعدام در ایران، بخصوص اعدام نوجوانان، صورت گرفته است. ولی با وجود این، همچنان ما می‌بینیم که بعضی از قضات و سیستم قضایی ایران تمایل عجیبی، بخصوص در این سه ـ چهارسال اخیر، نسبت به صدور و اجرای هرچه سریع‌تر حکم اعدام پیدا کرده‌اند. حتی مواردی داشته‌ایم که اصلاً جرم واقعاً ثابت نشده بوده و پرونده ایراد داشته است، ولی حکم سریعاً صادر و اجرا شده است. این تمایل سیستم قضایی ایران به صدور و اجرای مجازات اعدام را چطور می‌شود ارزیابی کرد؟
متأسفانه در این زمینه ایران پرونده‌ی درستی ندارد. ازجمله ایران بیشترین تعداد اعدام افرادی را دارد که کمتر از هجده سال مرتکب جرم شده‌اند و همچنین بعد از چین بیشترین تعداد اعدام بزرگسالان را دارد و این یک آمار بسیار دردناک و وحشتناک برای کشور است. این که قضات در برخی موارد بر اعدام اصرار کرده‌اند، نشان از بی‌رویه‌گی و بی‌نظمی در دستگاه قضایی دارد. متأسفانه باید بگویم دستگاه قضایی ما روز به روز سقوط می‌کند و آن ویرانه‌ای که روزی آقای شاهرودی گفت از آقای یزدی تحویل گرفته است، روز به روز ویرانه‌تر می‌شود. متأسفانه با ریاست قوه قضاییه توسط آقای لاریجانی هم نه تنها بهتر نشده، بلکه ما شاهد سقوط بیشتر دستگاه قضا هستیم.
یعنی شما اشکال اساسی را در نحوه‌ی اجرای قوانین توسط سیستم قضایی می‌دانید یا در خود قوانین؟
اشکال اصلی در خود قوانین است و بعد در نحوه‌ی اجرای قانون. یعنی هم اینکه قوانین ما اعدام را قبول دارد اشکال دارد و هم این که آن قاضی که دستور می‌دهد اعدام در ملاء عام اجرا شود اشکال دارد. هر دو باید اصلاح شوند.
مصاحبه‌گر: میترا شجاعی
تحریریه: بابک بهمنش