بالاترین سطح ارتباط میان آمریکا و ایران از زمان اشغال سفارت
۱۳۸۷ تیر ۲۶, چهارشنبه
اتفاق تازه
"نیویورک تایمز" نشستن دو نماینده‌ی بلندپایه از آمریکا و ایران را در پشت یک میز در روز شنبه‌ی آینده، بالاترین سطح تماس میان آمریکا و ایران از زمان اشغال سفارت ایالات متحده در تهران در سال ۱۹۷۹ و قطع روابط دیپلماتیک دو کشور توصیف کرده است. در این فاصله مراودات پنهان و آشکاری میان دو کشور وجود داشته، از جمله در ماجرای موسوم به "ایران-گیت" در زمان ریاست جمهوری علی خامنه‌ای، که اینک "رهبر انقلاب" است، و به صورت علنی و رسمی در مذاکرات سال گذشته در عراق در حد سفیران.
همان هنگام که مذاکرات بغداد بر سر امنیت عراق آغاز شد، ناظران نفس انجام گفت‌وگو میان دو کشور را به مثابه آغاز پایان خصومت‌های بحران‌زا میان تهران و واشینگتن تلقی کردند.
اکنون اتفاق تازه‌ای افتاده است، چیزی که در شامگاه دوشنبه‌ی گذشته محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور اسلامی ایران، بدان اشاره‌ای کلی کرده بود. او گفته بود که در آینده‌ی نزدیک در رابطه با آمریکا اتفاقاتی رخ خواهد داد.
به قصد "شنیدن"
سطح اصلی مذاکرات هسته‌ای با ایران، مذاکراتی است که گروه کشورهای ۵+۱ با جمهوری اسلامی پیش می‌برند. این گروه شامل اعضای دایمی شورای امنیت بعلاوه‌ی آلمان می‌شود. با اینکه آمریکا جزو گروه است، اما تا کنون نماینده‌ی آن در مذاکرات حضور نداشته است. حال ویلیام برنز، معاون وزیر خارجه‌ی آمریکا، می‌خواهد در مذاکرات شرکت کند. البته تبیین رسمی قضیه در واشنیگتن به این صورت است که برنز فقط قصد "شنیدن" مذاکرات را دارد و ملاقات جداگانه‌ای با سعید جلیلی نخواهد داشت.
هردو طرف: حفظ مواضع
یکی از مقامات وزارت خارجه‌ی آمریکا گفته است که ویلیام برنز در نشست ژنو به نشان پشتیبانی از گروه کشورهای شش‌گانه شرکت می‌جوید و در این نشست بر موضع قبلی آمریکا تأکید می‌کند. نکته‌ی اصلی در موضع آمریکا مخالف اکید این کشور با انجام غنی‌سازی اورانیوم در ایران است.
جمهوری اسلامی نیز در این روزها مدام در این مورد اعلام موضع کرده و غنی‌سازی را حق خود خوانده است. در نامه‌ای به امضای منوچهر متکی، وزیر خارجه‌ی ایران، که مخاطب آن گروه ۵+۱ است و پاسخ تهران به بسته‌ی پیشنهادی این گروه تلقی می‌شود، بر این موضوع تأکید شده است. در این نامه که متن آن در یک نشریه‌ی فرانسوی منتشر شده، آمده است که دولت ایران هیچ قصدی برای تغییر مسیر خود ندارد.
با وجود همه‌ی این‌ها ناظران هم در مواضع آمریکا و هم در مواضع ایران انعطاف می‌بییند. دولت ایران به پشت میز مذاکره با گروه ۵+۱ بازگشته و بسته‌ی پیشنهادی این گروه را قابل فکر دانسته است. آمریکا نیز ضمن افزایش فشارهای تحریمی بر ایران و تهدید در این مورد که در قبال ایران گزینه‌های مختلفی را در نظر می‌گیرد، راه دیپلماسی را برگزیده و با طرح موضوع روابط مستقیم با ایران، گام تازه‌ای را در این مسیر برداشته است.
بازتاب موضوع در ایران
شواهد آشکاری وجود دارند حاکی از آنکه جمهوری اسلامی بر آن است مذاکره با آمریکا را به عنوان یک پیروزی توصیف کند و از این اتفاق در سیاست خارجی، در تبلیغات داخلی بهره برد. یک مقام نظامی ایرانی تا آنجا پیش رفته که تحولات در روابط ایران و آمریکا را ناشی از نمایش اقتدار نظامی از سوی حکومت ایران توصیف کرده است. به گفته سرتیپ نصرالله عزتی، معاون وزارت دفاع ایران، آزمایش موشکی اخیر باعث شد که «جمهوری اسلامی با دست پر در پای میز مذاکرات حضور یابد.» این در حالی است که ناظران غربی این آزمایش را فقط حرکتی تبلیغی تلقی کردند و به آن به لحاظ نظامی بهای ویژه‌ای ندادند.
خبر حضور نماینده‌ی آمریکا در مذاکرات ژنو را "ایرنا"، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، با عنوان «عقب نشینی امریکا از پیش شرط خود برای گفتگو با ایران» منتشر کرده است. در تفسیر سیاسی این خبرگزاری در مورد این خبر آمده است که تا کنون اسرائیل باعث شده است روابط کشور تیره بماند و میان تهران و واشینگتن ارتباط مستقیمی برقرار نشود. پیشتر، آن کسانی که در ایران طرفدار تنش‌زدایی در روابط دو کشور بودند، به پشتیبانی از آمریکا و اسرائیل متهم می‌شدند، آیا اکنون دارد زمانه عوض می‌شود؟ آیا از این پس مخالفان مذاکره با آمریکا، آن گونه که در تفسیر ایرنا آمده است، متأثر از "صهیونیسم" خوانده خواهند شد؟