گزارش عفو بین‌الملل:<br> نکوهش عدم وفاداری دولتها به پیمان ۶۰ ساله
۱۳۸۷ خرداد ۸, چهارشنبه
در مقدمه‌ی گزارش امسال سازمان حقوق بشری "عفو بین‌الملل"، که در روز چهارشنبه (۲۸ مه) انتشار یافت، آمده است:
«۶۰ سال پیش، زمانی که کشورهای عضو سازمان ملل متحد اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر را تصویب کردند، با توافق در مورد مجموعه‌ای از حقوق بنیادی، بسی خردمندی و تدبیر از خود نشان دادند. آنها اما با گذشت زمان هدف مشترک را فراموش کردند، و اینک حقوق بشر برای دولتها عامل ایجاد جدایی است نه پیوند.»
در ادامه‌ی این سخن انتقادی، به وجود کانون‌های مختلف بحران در جهان اشاره شده و اینکه کردار قدرت‌های نو و کهنه در مناطق بحران‌زده در جهتی خلاف ارج‌گذاری به حقوق انسانی بوده است.
پرونده‌ی سیاه
پروندهای که "عفو بین‌الملل" در مورد نقض حقوق بشر در سال ۲۰۰۷ فراهم کرده، به حق می‌تواند سیاه خوانده شود. در ۸۱ کشور، موردهای ثبت‌شده‌ای از اعمال شکنجه وجود دارد. در ۴۵ کشور، افراد را به دلیل مخالفت‌شان با سیاست حاکم زیر پیگرد قرار می‌دهند. در سال ۲۰۰۷ دست کم ۱۲۵۲ تن اعدام شده‌اند. در دست کم ۷۷ کشور آزادی عقیده و بیان آشکارا نقض می‌شود.
امید به جامعه‌ی مدنی جهانی
این اعداد و ارقام به شدت نگران کننده‌اند، آن هم پس از این مدت طولانی پس از پذیرش رسمی حقوق بشر به عنوان یک هنجار جهانی. به نظر "عفو بین‌الملل" رهبران سیاسی بایستی پوزش بطلبند که نتوانسته‌اند به قول‌هایی که ۶۰ سال پیش با تصویب "اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر" به جهانیان داده شده است، عمل کنند.
البته "عفو بین‌الملل" کارنامه‌ی تحقق ایده‌های "اعلامیه‌ی جهانی" سال ۱۹۴۸ را یکسر منفی ارزیابی نمی‌کند. در مقدمه‌ی گزارش عفو بین‌الملل به وجود یک "جامعه‌ی مدنی جهانی" اشاره شده که باعث امیدواری است. این جامعه ورای جدایی‌های موجود میان فقیر و غنی، شمال و جنوب و دنیای مذهبی و دنیای سکولار قوام گرفته و خواهان تشریک مساعی برای پاسداشت حقوق انسانی است.
حقوق بشر و روند جهانی شدن
حاصل جهانی‌شدن فقط یک جامعه‌ی مدنی جهانی نیست که پرچمدار حقوق جهان‌شمول انسانی شده است. در گزارش "عفو بین‌الملل" جهانی شدن، روند پیچیده‌ای در نظر گرفته شده که با چالش‌های تازه‌ای همراه است.
عفو بین‌الملل" شکایت می‌کند که چرا در هنگام بحث در مورد جهانی‌شدن و چاره‌اندیشی در مورد پیامدهای منفی آن به مشکلات اقتصادی‌ای نظیر فقر توجه می‌کنند، اما به موضوع پایمالی "حقوق بشر" عنایتی نشان نمی‌دهند، با اینکه فقر و پایمالی حقوق بشر همپیوندی آشکاری دارند: نقض حقوق انسانی باعث گسترش فقر می‌شود.
انتقاد شدید از آمریکا
انتقاد از ایالات متحده‌ی آمریکا، به‌عنوان مهمترین قدرت جهانی، جای برجسته‌ای در گزارش امسال "عفو بین‌الملل" دارد. آمریکا برای شیوه‌ی رفتار سیاسی استاندارد‌گذار است، اما کرداری که در جریان مبارزه‌اش با تروریسم داشته است، با موازین حقوق بشر همخوان نیست. "عفو بین‌الملل" در این رابطه به شیوه‌ی رفتار آمریکاییان با کسانی اشاره می‌کند، که آنان را به اتهام تروریسم اسیر کرده‌اند.
آمریکا خود را به عنوان مدافع آزادی و دموکراسی معرفی می‌کند. از نظر "عفو بین‌الملل" این ادعا با کارکرد این قدرت جهانی بویژه در پشتیبانی‌اش از دیکتاتوری‌هایی چون پاکستان، آنگاه که منافعش ایجاب می‌کند، نمی‌خواند.
انتقاد از اتحادیه‌ی اروپا
آمریکا در اعمال سیاست‌های جهانی‌اش تنها نیست. اتحادیه‌ی اروپا نیز در مجموع با آمریکا همراهی می‌کند و به نظر "عفو بین‌الملل" در پایمال کردن حقوق انسانی با آمریکا همدستی‌هایی داشته است. در سال گذشته برخی کشورهای اروپایی در نقض حقوق انسانی توسط آمریکاییان در جریان "مبارزه با تروریسم" همکاری کرده‌اند. حکومت‌ها به خواست تحقیق در مورد آدمربایی و دستگیری‌های غیرمجاز واکنش درخور نشان نداده‌اند. "عفو بین‌الملل" در همین رابطه از دولت آلمان انتقاد کرده است.
انتقاد از چین
از چین نیز در گزارش "عفو بین‌الملل" به شدت انتقاد شده است. محورهای انتقاد از چین وجود سانسور، فشار بر ناراضیان، اعمال شکنجه در زندان‌ها، فقدان یک نظام عادلانه‌ی دادرسی و تداوم اعمال وسیع مجازات اعدام است. در گزارش آمده است که دولت چین برای اینکه جو کشور را در دوران بازی‌های المپیک آرام نگه دارد و آرام جلوه دهد، بر فشارهای پلیسی خود افزوده است.
انتقاد از ایران
از نظام سیاسی ایران در گزارش "عفو بین‌الملل" با عنوان "الیگارشی روحانیون" نام برده شده است. در این گزارش در مورد درگیری این نظام با آمریکا و امکان این که این درگیری ممکن است بالا گیرد و فاجعه‌بار شود، هشدار داده شده است.
حکومت ایران در گزارش امسال مختصات ثابت خود را حفظ کرده است، مختصاتی که جهانیان آنها را از گزارش‌های پیشین می‌شناسند: سرکوب مخالفان، نقض خشن آزادی بیان، اعمال تبعیض جنسی، مذهبی و قومی و شیوه‌های غیرانسانی کیفردهی از جمله اعدام.
ر/ai