Παγκόσμια Ημέρα για τ΄Ανθρώπινα Δικαιώματα

Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η σημερινή. Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Δεκεμβρίου σε ανάμνηση της υπογραφής της Παγκόσμιας Διακήρυξης των Ανθρώπινων δικαιωμάτων στα ΗΕ το 1948. Όραμα των εμπνευστών της ένας κόσμος με δικαιώματα και ελευθερίες χωρίς διακρίσεις. Έχουν περάσει 59 χρόνια από τότε και το όραμα σε άλλες περιοχές της γης έγινε πραγματικότητα και σε άλλες όχι. Με την ευκαιρία της ημέρας αυτή επικεντρώνουμε την προσοχή μας στο Συμβούλιο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που εδώ και ενάμισι χρόνο έχει αντικαταστήσει την ομώνυμη επιτροπή. Ο στόχος ήταν να δοθεί νέα ώθηση στον τομέα αυτό. Οι προθέσεις καλές, η πραγματικότητα όμως είναι άλλη.

Συμφέροντα έναντι ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Είτε πρόκειται για τη Μ. Ανατολή είτε για το Νταρφούρ, οι πιο σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται στη Ν. Υόρκη, στον ΟΗΕ, όπου το πάνω χέρι έχουν οι ΗΠΑ. Τα μέτωπα όμως στο Συμβούλιο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα είναι διαφορετικά. Στο όργανο αυτό των Η.Ε. οι αφρικανικές και ισλαμικές χώρες έχουν συμπτύξει μπλοκ εναντίον των χωρών της Δύσης. Αν θέλει κανείς να αντιληφθεί πως εργάζεται αυτό το όργανο θα πρέπει να γνωρίζει τους συσχετισμούς δυνάμεων μέσα σε αυτό. Δεν πρόλαβε να συσταθεί η επιτροπή αυτή και τα μέλη της αναγκάστηκαν να συγκαλέσουν τρεις έκτακτες συνεδριάσεις για το Μεσανατολικό. Και τις τρεις φορές τα μέλη επέκριναν την ισραηλινή πολιτική χωρίς να υπάρξουν συνέπειες. Για το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Νταρφούρ η συνεδρίαση αναβλήθηκε. Ποιος είναι λοιπόν ο λόγος ύπαρξης αυτής της επιτροπής, όταν για παράδειγμα οι αμερικανοί χρησιμοποιούν μεταξωτά γάντια στο Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ για τον χειρισμό θεμάτων που έχουν σχέση με το Ισραήλ; Εξωτερική πολιτική σε βάρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;

Ο γερμανός υπουργός εξωτερικών Φρανκ Βαλτερ Σταινμαιερ είπε τα πράγματα με το όνομά τους σε κάποια συνεδρίαση των ΗΕ τον περασμένο Μάρτιο. «Θα πρέπει να είμαστε διατεθειμένοι να απομακρυνθούμε από τον τρόπο σκέψης που υπαγορεύεται από τη σύμπτυξη μετώπων, αν θέλουμε να υπηρετήσουμε με υπευθυνότητα τις προσδοκίες των ανθρώπων από το Συμβούλιο Ασφαλείας», τόνισε. «Δεν είναι δυνατόν να μην καταγγέλλονται με γλώσσα σαφή τα πιο βαριά ανθρώπινα δικαιώματα, επειδή υπερτερούν περιφερειακά συμφέροντα ή κοσμοθεωρίες περί δήθεν αλληλεγγύης. Η μόνη αλληλεγγύη, που θα πρέπει να υπάρχει μέσα σε αυτό το σώμα είναι η αλληλεγγύη με την υπόθεση του σεβασμού στα ανθρώπινα δικαιώματα».

Δυνατότητες και όρια

Ο λόγος που το Συμβούλιο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα εμφανίζεται αποδυναμωμένο οφείλεται στο ότι οι αμερικανοί δεν ανήκουν στα 47 του μέλη, που εκλέγονται από τη Γενική Συνέλευση του διεθνούς οργανισμού με απόλυτη πλειοψηφία. Όλες οι ήπειροι πρέπει να εκπροσωπούνται σε αυτό. Όμως το νέο σύστημα ψηφοφορίας δεν εμποδίζει τις χώρες που παραβιάζουν κατάφωρα τα δικαιώματα όπως η Κίνα ή η Ρωσία, να εκλέγονται μέλη του. Άρα το πρόβλημα παραμένει, γιατί δεν προβλέφθηκε μηχανισμός που να αποκλείει τη συμμετοχή τέτοιων χωρών. Το θετικό είναι πάντως ότι το συμβούλιο συνεδριάζει τακτικά 3 φορές το χρόνο. Αλλά δεν έχει τη δυνατότητα να αποστέλλει κυανόκρανους, ούτε να εγκρίνει καταδικαστικά ψηφίσματα. Εκείνο που μπορεί να κάνει είναι να δίνει εντολή σε ειδικούς να διενεργούν έρευνες για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε μια χώρα. Αλλά η πρακτική σε αυτόν τον τομέα είναι μάλλον, αρνητική, όπως έδειξε η εμπειρία με το Χαρτούμ. Ως καινοτομία θεωρείται η απόφαση να γίνεται τακτικός έλεγχος για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλες τις χώρες μέλη των Η.Ε. Αλλά και εδώ λείπει η πρακτική.