ایرانی‌ها و علاقه ‌به رقص پرشور و جاندار سالسا

تب یادگیری رقص سالسا در بسیاری از شهرهای جهان فراگیر شده است؛ هر چند سالسا ریشه در آمریکای لاتین دارد اما ریتم تند و پرهیجان آن چیزی نیست که طرفداران رقص بتوانند به سادگی از آن چشم بپوشند. ایرانی‌ها هم در این بین از زیبایی فراگیر سالسا به دور نمانده‌اند و بدن خود را با ریتم زنده و جاندار این موسیقی آمریکای لاتین تکان می‌دهند.

رقصی که امروز آن را به عنوان سالسا میشناسند، رقصی دو نفره است که ترجمه‌‌ی تحت‌‌‌‌اللفظی آن به معنای "سس" است؛ سسی که مواد تشکیل دهنده‌اش کمی موسیقی درباری اروپایی با چاشنی ریتم‌های آفریقایی و جاز آمریکایی است. رقص سالسا از هر یک از رقص‌ها نظیر مامبو، چاچاچا، رومبا و سون کمی با خود دارد. در حقیقت سالسا این ریتم‌های کوبایی را با هم پیوند داده است. بیشتر چاشنی‌های رقص سالسا که در طی زمان به آن اضافه شده، ریتم‌های کوبایی یا کارائیبی دارند.

بحث در مورد تاریخچه‌ی سالسا و چگونگی به‌وجود آمدن آن فراوان است. در اغلب موارد گفته می‌شود که سالسا قدمتی حدودا سیصد ساله دارد.

سالسا دریچه‌ای به سوی فرهنگ

سالسا هم اینک پدیده‌ای جهانی است که سن و جنسیت نمی‌شناسد و هر کس از هر ملیت جذب آن می‌شود. مهدی جوان ایرانی ساکن آلمان که سال‌هاست سالسا می‌رقصد، معتقد است که این رقص هیچ ارتباطی با این‌ندارد که فرد از کدام کشور آمده و تنها چیزی که در این بین مطرح است، عشق به رقص و آشنایی با فرهنگ کشورهای دیگر است.

به نظر او ویژگی شاخص سالسا، توانایی این رقص برای ایجاد ارتباط بین دو نفری است که هیچ آشنایی با هم ندارند. او در توضیح می‌گوید: «چیزی که سالسا را متمایز می‌کند، این است که آدم می‌تواند با یک نفر صحبت کند بدون این‌که با او حرف بزند. یعنی وقتی که با یک شخص می‌رقصی، می‌توانی بدون استفاده از زبان و حرف زدن، با حرکات بدنت او را هدایت کنی و آن خانم می‌تواند تصمیم بگیرد که آن حرکت را انجام بدهد یا نه. نکته جالب دیگر این‌که در تمام نقاط دیگر دنیا، حتی در ایران خودمان، یک محفل سالسا وجود دارد. وقتی که به یک دیسکوی سالسا در ایتالیا، اسپانیا یا هر جای دنیا که بروی، موزیسین‌های سالسا یک ساز موسیقی دارند با نام "کلاوه"، وقتی که به آن دست بزنی، همه می‌فهمند که تو سالسا می‌‌‌‌رقصی.»

موسیقی و رقص ریشه‌های عمیقی در فرهنگ ایرانی‌ها دارد و برای همین نیز ایرانی‌ها ملتی با طبعی شاد هستند که با جشن گرفتن و رقصیدن میانه‌ی خوبی دارند. هومن جوان ایرانی دیگری که از ۹ سال پیش سالسا می‌رقصد، بر این باور است که سالسا با موسیقی و فرهنگ ایرانی شباهت‌هایی دارد: «من از کودکی رقص ایرانی انجام می‌دادم. برای همین وقتی که با آمریکای لاتینی‌ها و رقص‌شان آشنا شدم، احساس کردم که آنها هم مثل ما با تمام احساس‌شان می‌رقصند و این خیلی برای من مهم است.»

البته تنها رقص سالسا نیست که هیجان را بیدار می‌کند، بلکه موسیقی جاندار و با احساس آن هم هر کسی را به رقص وا می‌دارد. شاید همین هم باعث شده تا خواننده‌‌‌های ایرانی بیش از گذشته به ریتم‌های آمریکای جنوبی روی بیاورند و به موسیقی‌شان رنگ و بوی دیگری بدهند. مثل ترانه‌ای از گوگوش به نام "گریه کنم یا نکنم" که رگه‌هایی از رومبا و چاچاچا دارد.

محافل رقص سالسا در ایران

هر چند در رقص سالسا بدن زن و مرد در تماس با یکدیگر است و مرد حرکت‌های زن را هدایت می‌کند، اما باز هم این تماس و نزدیکی در مقایسه با رقصی مثل تانگو چندان زیاد نیست. با این همه برخی همین اندازه محدود تماس دو بدن را زیاد دوست ندارند یا با آن مشکل دارند.

هومن که هشت سالی است سالسا می‌رقصد به خوبی با این مشکل آشناست و روزهای اول را به خاطر دارد: «سال‌های اول برای من خیلی خیلی مشکل بود، چون من بعد از انقلاب بزرگ شدم. در ایران ارتباط مرد و زن زیاد نزدیک نیست. مثلا خانواده‌هایی هستند که حتی مذهبی نیستند اما با این حال با فاصله‌ی خیلی زیاد با یک خانم دست می‌دهند. یعنی ما خیلی از جنس مخالف فاصله داریم برای همین در رقص سالسا خیلی برای من مشکل بزرگی بود. چند سال احتیاج داشتم تا این را برای خودم حل کنم که می‌توانی با یک خانم نزدیک برقصی به‌طوری که هیچ بی‌احترامی به او نشود یا این‌که هیچگونه فکر خاصی نکند، یعنی فقط اینجا رقص مطرح است.»

اما نکته جالب اینجاست که شیفتگی به رقص سالسا تنها بین ایرانی‌های خارج از کشور نیست بلکه در خود ایران هم این رقص طرفداران پر و پا قرصی دارد. با وجود ممنوعیت سفت و سخت برپایی کلاس‌ها یا گروه‌های رقص در ایران، جمع کوچکی از طرفداران سالسا شکل گرفته است. مهدی از تجربه‌ای که در ایران داشته می‌گوید: « سال پیش که ایران بودم، بچه‌ی خواهرم مرا به یک مهمانی سالسا برد. خیلی برایم جالب بود که چند نفر آنجا بودند و سالسا می‌رقصیدند. خیلی عجیب بود چون من فکر نمی‌کردم که در ایران هم سالسا برقصند. خب مسلما در ایران نمی‌شود برای کلاس‌ها یا دیسکوهای سالسا تبلیغ کرد ولی خوشبختانه مردم ایران خیلی با اشتیاق این کار را می‌کنند و سعی می‌کنند که مهمانی‌هایشان را برگزار کنند.»

رضا جوان ایرانی ۳۵ ساله هم یکی از طرفداران سالساست می‌گوید: «ایرانی‌ها خیلی شاد هستند، موسیقی و رقص را خیلی دوست دارند و حتی فکر می‌کنم اگر سالسا یک روزی رسما به ایران بیاید، خیلی عالی می‌شود و (از لحاظ روحی) به مردم هم کمک کند.»

آنجلینا فوگت/سمیرا نیک آیین

تحریریه: مهیندخت مصباح