افزایش بهای نفت و اختلاف در اوپک

بهای هر بشکه نفت خام در بازارهای جهانی از مرز ۱۲۰ دلار گذشته و رکورد سه سال گذشته را شکسته است. کشورهای صنعتی غرب، نگران هستند که افزایش بهای نفت، سبب کندی رشد اقتصادی جهان پس از رکود ناشی از بحران مالی جهانی شود.

شرکت‌های هوایی و صاحبان خودروها در غرب نیز، به وضعیت موجود اعتراض دارند. بهای بنزین و گازوئیل در پمپ بنزین‌های اروپا ظرف یک ماه گذشته بیش از ۱۵ درصد بالا رفته است.

بازار نفت و ناآرامی‌های جهان عرب

زمینه‌ساز بحران نفت، ادامه درگیری‌های مسلحانه در لیبی است. لیبی با تولید روزانه حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت، سهم بزرگی در تامین نفت جهان ندارد. اما نفت این کشور بسیار مرغوب است و با هزینه‌ای اندک به بنزین تبدیل می‌شود.

جهان صنعتی بیشتر نگران آن است که ناآرامی‌هایی که اکنون در لیبی، یمن، بحرین و کویت ادامه دارد، به عربستان سعودی نیز سرایت کند و سبب اختلال جدی در صدور نفت خاورمیانه شود. خاورمیانه ۴۰ درصد از نیاز نفت جهان را تامین می‌کند.

اختلاف ایران و کویت

بحران نفت، در میان اعضای اوپک اختلافاتی ایجاد کرده که ممکن است در روزهای آینده تشدید شود. خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه (۸ مارس) به نقل از احمد العبدالله الصالح وزیر نفت کویت نوشته است: «ما سرگرم رایزنی بر سر افزایش احتمالی تولید اوپک هستیم.»

اما محمد‌علی خطیبی رئیس ایرانی اوپک گفته است: «در حال حاضر بازار با کمبود روبرو نیست و دلیلی برای افزایش تولید وجود ندارد. تنها مصرف‌کنندگان نگران هستند و این فقط زمینه روانی دارد.»

جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر ریاست ادواری اوپک را به عهده دارد. در شرایطی که رئیس اوپک با افزایش تولید مخالف است، رویترز به نقل از وزیر نفت کویت نوشته که عربستان سعودی به عنوان بزرگترین تولید کننده نفت اوپک، احتمالا هم اکنون میزان تولید خود را بالا برده است.

هفته گذشته خبرگزاری رویترز از ریاض گزارش داد که عربستان سعودی تولید خود را به روزانه ۹ میلیون بشکه نفت خام افزایش داده است.

نشست اضطراری، آری یا نه؟

کویت و چند عضو دیگر اوپک خواستار برپایی نشست فوق‌العاده‌ای برای بررسی ضرورت افزایش تولید نفت هستند، اما ایران، با این استدلال که بازار با کمبود نفت روبرو نیست، تشکیل این نشست را ضروری نمی‌داند. نشست معمولی اوپک قرار است در ماه ژوئن امسال برگزار شود.

گزارش‌های تائیدنشده حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران نیز در هفته‌های اخیر بر میزان فروش ذخایر شناور نفت خود افزوده است. منظور از ذخایر شناور، نفت خامی است که در تانکرهای مستقر در خلیج فارس ذخیره شده و هر لحظه آماده عزیمت به سوی کشورهای خریدار است.

جواد طالعی

تحریریه: علی امینی