«راهپیمایی ۲۵ بهمن بیان دردهای مشترک مردم خاورمیانه است»

دویچه‏وله: آقای میردامادی، "جبهه‏ی مشارکت ایران اسلامی" در بیانیه‏ای ضمن مقایسه‏ی وقایع ایران و مصر و با اشاره به راهپیمایی‏ای که قرار است فردا (۲۵ بهمن) به دعوت آقایان موسوی و کروبی انجام بشود، یک سری مسائل را مطرح کرده که کمی بحث‏برانگیز شده است. از جمله‏ این‏که در بخشی از این بیانیه گفته شده که «عزم ملت ایران در سقوط و براندازی نظام نیست و امیدوار هستیم که این پیام توسط حاکمیت شنیده شود». برخی صدور این بیانیه را یک روز قبل از برگزاری راهپیمایی، درست ندانسته و گفته‏اند که ممکن است موجب ایجاد تفرقه بین مردم بشود. برخی دیگر گفته‏اند، جبهه‏ی مشارکت فقط یک بخش از جنبش سبز است و اجازه نداشته که از طرف کل جنبش صحبت کند. شما نظرتان به‏طور مشخص راجع به این بخش از این بیانیه چیست؟

سراج‏الدین میردامادی: من فکر می‏کنم بخش مهمی از رهبران سیاسی در جنبش سبز، متعلق به جریان اصلاح‏طلب بوده‏ و هستند. ولی به‏طور کلی، همان‏طور که در سئوال شما هم بود، جنبش سبز، جنبش بسیار متکثر و متنوعی است و اقشار و طیف‏های گوناگون سیاسی، اجتماعی و فکری در آن حضور دارند. می‏شود به عنوان یک حزب اصلاح‏طلب برداشت جریان اصلاح‏طلب را از یک جنبش اعتراضی بیان کرد، ولی این‏که یک برداشت تعمیم داده شود و به صورت کلی حکمی صادر شود، به‏نظر نمی‏رسد که خیلی منطقی و مقرون به صحت باشد.

می‏‏توان گفت که اصلاح‏طلب‏ها به‏دنبال سقوط نظام نبود‏ه‏ و نیستند و آن بخش از جنبش سبز که گوش به فرمان اصلاح‏طلبان داده‏ و می‏دهند، هم‏چنان بر همان رأی و نظر هستند و دارند به مسیر خودشان ادامه می‏دهند. اما جنبش سبز، جنبشی است بسیار فراگیر و متکثر؛ ممکن است در این جنبش، عده‏ای هم به دنبال سقوط نظام بوده باشند که نظرشان محترم است. ولی رهبران جنبش سبز، رهبرانی هستند که به عنوان چهره‏های اصلا‏ح‏طلب شناخته می‏شوند و آن‏ها به دنبال سقوط و براندازی نظام جمهوری اسلامی نبوده‏اند و تصریح بر این مطلب هم اشکالی ندارد.

کسانی که ایراد گرفته‏اند، گفته‏اند که درست یک روز قبل از راهپیمایی، این بیانیه می‏تواند باعث شود که عده‏ای دلسرد بشوند و احتمالاً از شرکت در راهپیمایی فردا منصرف شوند. نظر شما در این مورد چیست؟

من فکر نمی‏کنم که کسی راهپیمایی فردا را برای سقوط نظام یا براندازی جمهوری اسلامی برنامه‏ریزی کرده باشد. فراخوانی که از سوی آقایان موسوی و کروبی هم داده شده، برای اعتراض به ظلمی است که بر مردم مصر و تونس روا داشته شده و هم‏چنین تاکید بر ظلم‏های مشترکی است که توسط دیکتاتورها در منطقه‏ی خاورمیانه، حتی در کشور خود ما و سایر کشورهای همسایه بر مردم تحمیل می‏شود.

در تاکید بر این زجر و درد مشترک همه‏ی ما ملت‏هاست که فراخوان داده شده و آن کسی که فراخوان داده، منظور و هدف‏اش از این فراخوان، براندازی و سقوط نظام جمهوری اسلامی نبوده و طبعاً احزاب اصلاح‏طلبی که بیانیه داده‏اند و مردم را به حضور در خیابان دعوت کرده‏اند هم چنین هدفی را دنبال نمی‏کردند و به نظر نمی‏رسد که چنین نقطه‏نظری بتواند اختلاف و تشتت را در صفوف عازم و منسجم مردم در راهپیمایی فردا به دنبال داشته باشد.

اما به‏هرحال، من فکر می‏کنم این ایراد به جبهه‏ی مشارکت وارد است که نباید یک نظر را بر کل جنبش سبز تعمیم دهد. خود رهبران جنبش سبز هم بارها و بارها تاکید داشته‏اند که این جنبش، جنبشی است متکثر. هرچند ایرادی ندارد که اصلاح‏طلبان به عنوان یک بازیگر مهم جنبش سبز، این موضع خود را در برابر حاکمیت که به دنبال براندازی و سقوط نظام نیستند، تکرار و بیان کنند.

فکر می‏کنید که مردم بر این خواست بمانند و فردا فقط به حمایت از مردم مصر و تونس منحصر بماند؟

به‏هرحال وقتی فراخوان برای دفاع از مردم مصر و تونس داده شده، هم رهبران جنبش اعتراضی، هم مردم، هم افکار عمومی، هم حاکمیت تمامیت‏خواه جمهوری اسلامی، دولت دهم، مجموعه‏ی دستگاه‏های نظامی و افکار عمومی منطقه‏ی خاورمیانه، همه می‏دانند که وضع مردم ایران ای‏ بسا بدتر از وضع مردم مصر و تونس بوده و اگر ما برای حمایت از جنبشی در منطقه‏ی خاورمیانه، در شمال آفریقا، مردم را به خیابان‏ها فرامی‏خوانیم، طبعاً اولویت ظلم، اختناق و فشارهایی که بر مردم خود ما رفته، بیشتر بوده است.

این یک بیان درد مشترکی است که اتفاقاً این درد مشترک بر خود ما بیشتر بوده و مردم ما مظلوم‏تر از مردم مصر و تونس بوده‏اند و وحشیانه‏تر و خشن‏تر سرکوب شده‏اند. در نتیجه‏، به‏نظر می‏رسد که مردم برای این درد مشترک به خیابان می‏آیند، برای این‏که این فشار و اختناق مشترک را بیان کنند و ای بسا به نقاط مهم‏تر و شعارهای بعدی هم کشیده شود که این دیگر خواست و اراده‏ی مردم است و مردم خودشان تصمیم می‏گیرند که از این درد مشترک به چه مسائلی برسند.

اگر این راهپیمایی و اعتراضات ادامه پیدا کند، بالطبع برخورد حکومت هم با مردم شدیدتر خواهد شد. در این صورت فکر نمی‏کنید بیانیه‏‏ای که دیروز جبهه‏ی مشارکت داده، مقداری صف مشارکتی‏ها و اصلاح‏طلبان را از مردم جدا کند؟

من فکر نمی‏کنم. به‏هرحال میزان‏الحراره‏ی اجتماعی و سیاسی در داخل توده‏هاست و احزاب سیاسی، به عنوان حلقه‏ی واسط جامعه‏ی مدنی و بیان کننده‏ی اراده‏ی مردم در برابر حاکمیت، هنگامی که تشخیص بدهند، بفهمند و به عینه لمس کنند که خواست و مطالبات مردم آن چیزی نیست که آنها در بیانیه‏های‏شان مطرح می‏کنند، احزاب هم به نوعی رابطه و کنش و واکنش اثرگذاری و اثرپذیری دارند. هم به نوعی مردم را حمایت می‏کنند و هدایت می‏کنند و هم بالعکس مردم گاهی، احزاب و نخبگان سیاسی را حمایت می‏کنند و در عین حال ممکن است آنها را به دنبال خودشان هم بکشانند.

ممکن است شرایط به‏گونه‏ای پیش برود که احزاب اصلاح‏طلب به دنبال خواست و اراده‏ی مردم، از برخی مطالبی که در این روزها مطرح کرده‏اند، دست بردارند. ولی چنین چیزی را هنوز ما ندیده‏ایم.

مصاحبه‌گر: میترا شجاعی

تحریریه: داود خدابخش