کندتر شدن رشد روابط تجاری ایران و آلمان
۱۳۸۹ دی ۲۸, سه‌شنبه
روابط تجاری ایران با برخی از کشورهای اروپایی، از جمله آلمان، در سال ۲۰۱۰ میلادی نسبت به سال پیش اندکی افزایش یافته است. رسانه‌های نزدیک به حکومت جمهوری اسلامی ادعا می‌کنند این افزایش نشانه‌ی بی‌تاثیر بودن تحریم‌های غرب است. آماری که در فصل‌های مختلف سال گذشته انتشار یافته نشان می‌دهد که میزان رشد مبادلات تجاری میان ایران و آلمان به ماه‌های نخست سال مربوط می‌شود و پس از آن رو به افول بوده است.
سیر نزولی صادرات در سال گذشته
برابر تازه‌ترین ارقام منتشر شده، در یازده ماه نخست سال میلادی گذشته، میزان صادرات کالا از آلمان به ایران دو و نیم درصد افزایش داشته است. خبرگزاری رویترز روز سه شنبه (۲۸ دی‌ماه/۱۸ ژانویه) این ارقام را به نقل از اداره فدرال آمار آلمان منتشر کرده است. رویترز نوشت این افزایش به رغم تشدید تحریمها و قطع روابط کمپانی‌هایی چون زیمنس با ایران صورت گرفته است.
تحریم‌های یک‌جانبه‌ی اتحادیه‌ی اروپا علیه جمهوری اسلامی از تابستان سال جاری خورشیدی به اجرا گذاشته شد. در گزارش رویترز اشاره نشده که از آن زمان روابط تجاری ایران و آلمان سیری نزولی را تجربه کرده است. منابع آلمانی میزان افزایش صادرات به ایران را در سه ماهه‌ی نخست حدود ۲۰ درصد و در پایان نیمه‌ی اول سال ۱۴ درصد گزارش کرده‌اند.
تغییر کالاهای صادراتی
آنچه در گزارش‌های اخیر برخی از منابع خبری غربی از نظر دور مانده و رسانه‌های وابسته به حکومت جمهوری اسلامی نیز ظاهرا عمدا به آن اشاره نمی‌کنند، کاهش مبادلات تجاری اروپا با ایران به نسبت سال‌های پیش و تغییر در کالاهای مورد مبادله است.
به نوشته‌ی اشپیگل (۲۷ ژانویه ۲۰۱۰) حجم مبادلات بازرگانی میان ایران و آلمان در سال ۲۰۰۹ نسبت به سال قبل هشت درصد کاهش داشته است. آلمان در این سال ۳.۷ میلیارد یورو کالا به ایران صادر کرده است. بخشی از افزایش صادرات به ایران به کالاهایی مربوط می‌شود که شامل تحریم‌های سازمان ملل و تحریم‌های یک‌جانبه اتحادیه اروپا نمی‌شوند؛ ماشین‌آلات اغلب در این زمره‌اند که صادرات‌شان به ایران در نیمه‌ی نخست سال گذشته بیش از ۱۵ درصد افزایش داشته است.
استفاده تبلیغاتی از گزارش‌های اقتصادی
رویترز به نقل از اداره فدرال آمار آلمان، ارزش مالی صادرات به ایران در یازده ماه نخست سال ۲۰۱۰ را ۳.۵ میلیارد یورو گزارش می‌کند. بر اساس این آمار در حالی که افزایش صادرات در طول سال از بیست درصد در بهار به دو و نیم درصد در زمستان سقوط کرده، صدور ماشین‌آلات به ایران تا پایان سال نزدیک به ۱۸ درصد رشد نشان می‌دهد.
منابع خبری جمهوری اسلامی، گزارش رسانه‌های خارجی در مورد روابط تجاری ایران با کشورهای غربی را بدون ذکر جزئیات آن به عنوان ناکامی تحریمها منعکس می‌کنند. مقام‌های وزارت اقتصاد آلمان معتقدند روابط تجاری با ایران نوسان‌های فراوانی دارد اما روند کلی آن در سال‌های اخیر رو به کاهش بوده است. از سوی دیگر سازمان کنترل صادرات اقتصادی آلمان تاکید می‌کند در چارچوب اعمال تحریمها، صادرات کالاهایی با مصرف دوگانه را به شدت زیر نظر دارد.
کاهش پنجاه درصدی صدور فلزات
کارشناسان معتقدند اگر تحریمها بی‌تاثیر بود، ایران می‌بایست با درآمدهای ارزی خود از فروش نفت که در سال گذشته حدود ۷۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود، به رشد اقتصادی بالاتری دست می‌یافت. بانک جهانی در تازه‌ترین گزارشی که به ترسیم چشم‌اندازهای اقتصاد جهانی در سال ۲۰۱۱ میلادی اختصاص دارد، رشد کم اقتصادی در ایران را متاثر از تحریمها ارزیابی می‌کند. بنابر این گزارش میزان رشد اقتصادی ایران با ۱.۶ درصد در سال گذشته حدود یک چهارم میزان رشد کشورهای در حال توسعه بوده است.
افت رشد اقتصادی ایران که مطابق برنامه‌های کلان اقتصادی کشور باید به بیش از هشت در صد می‌رسید، از جمله حاصل کاهش سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف و رکود تولید داخلی است. تغییر در ترکیب کالاهای صادراتی از آلمان به ایران نیز تاییدکننده‌ی این روند است. در سال گذشته صدور فلزات به ایران که می‌تواند مواد خام کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی تلقی شود، نزدیک به پنجاه درصد کاهش داشته است.
روند رو به رشد بیکاری
افزایش شمار بیکاران در ایران نشانه‌ی دیگری است که از وضعیت نامساعد اقتصاد این کشور خبر می‌دهد. نشریه‌ی اکونومیست در گزارش نوامبر ۲۰۱۰ خود نوشت نزدیک به ۱۳ درصد از نیروی کار ایران بیکارند و انتظار می‌رود این رقم تا دو سال دیگر به بیش از پانزده درصد برسد.
گزارش اکونومیست در چهاردهم آذر ماه ۸۹ از سوی خبرگزاری ایسنا نیز منتشر شده است. در همین حال "یورو استات"، نهاد آماری اتحادیه اروپا در گزارش سالیانه‌ی خود از سال ۲۰۰۹ میلادی می‌نویسد، صادرات کشورهای عضو این اتحادیه به ایران ۹ درصد و واردات از این کشور۴۵درصد کاهش داشته است.
BK/MDM