1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

این یکی دیگر توپولف نبود!

۱۳۸۹ دی ۲۰, دوشنبه

«هواپیماهای قبلی که سقوط می‏کردند، همه به‏شوخی می‏گفتند از ده توپولف‏ که بلند می‏شود، یکی می‏نشیند، بروید بویینگ سوار شوید. اما این یکی دیگر توپولوف نبود...» دو کارشناس از وضعیت ناوگان هوایی ایران می‌گویند.

https://p.dw.com/p/QpeO
عکس: AP

«هواپیماهای قبلی که سقوط می‏کردند، همه به‏شوخی می‏گفتند از ده توپولف‏ که بلند می‏شود، یکی می‏نشیند، بروید بویینگ سوار شوید. اما این یکی دیگر توپولوف نبود...»

این را یک شهروند ایرانی پس از سانحه هوایی به دویچه وله گفت!
هنوز علت سانحه هواپیمای ایران ایر روشن نیست. بدی شرایط جوی، نقص فنی یا خطای انسانی؟ فعلا یک چیز روشن است؛ ۷۷ کشته! آیا این سوانح بخاطر تحریم‌هاست؟ نقش مدیریت ناکار‌آمد چقدر است؟
یازده سانحه هوایی در ده سال گذشته و صدها قربانی حاصل کدام سیاست و کدام محرومیت‌هاست؟ سازمان هواپیمایی جمهوری اسلامی سال‌هاست از نوسازی ناوگان هوایی خود عاجز است و به گفته مسئولان محروم از امکان انتخاب بهینه!

پس از هر حادثه دلخراش مثل شب گذشته، سخن از تغییری جدی در حمل و نقل هوایی ایران به موضوع داغ رسانه‌ها تبدیل می‌شود. با گذشت زمان ولی همه چیز به فراموشی سپرده می‌شود تا سانحه دیگری رخ دهد. پروازهای ایران چه متعلق به شرکت‌های خصوصی، چه دولتی در زمره خطرناک‌ترین ها در دنیا قرار گرفته‌اند.
یک مهندس فناوری ارتباطات می‌گوید:
«اصلاً زندگی کردن ما در ایران همیشه همراه با ریسک هست. از جنبه‏ی اقتصادی و شغل گرفته تا زندگی زناشویی، دوست پسر و دختر و… از هر جنبه، از سفرمان گرفته… مثلاً من نمی‏توانم سفر نکنم، به‏خاطر این‏که این هواپیما سقوط کرده است. فرضاً اگر بخواهم از تهران به اورومیه، تبریز یا مشهد بروم، چه امکانات دیگری وجود دارند؟ با اتوبوس یا قطار بروم؟ خوب خیلی طول می‌کشد»

یک سال پیش رئيس سازمان هواپیمایی ایران توصیه کرد که هواپیماهای توپولف روسی از ناوگان هوایی این کشور خارج شوند. این کار بصورت جدی پیگیری نشد و دلیل آن هم مشکلات مالی و تحریم‌ها اعلام شد. ولی دیشب هواپیمای توپولف نبود که سقوط کرد، این بار "بوئینگ" ایران ایر دچار سانحه شد. چیزی که بی‌سابقه بود.

هواپیماهایی که تازه باید سفارش داده شوند!


همایون ذرقانی، سردبیر "ماهنامه صنعت حمل و نقل" به دویچه وله می‌گوید:
«ما در مقاطعی گرایش پیدا کردیم به این‏که هواپیماهای شرقی را استفاده کنیم و الان هم به این نتیجه رسیده‏ایم که این توپولوف‏ها را باید هرچه زودتر از ناوگان هواپیمایی برداریم. اگر بخواهیم هواپیماهای جدید سفارش بدهیم، باید پیش‏تر این‏کار را بکنیم، چون سفارش هواپیما چیزی نیست که در آن واحد بشود در اختیار گرفت. باید حداقل سفارش داد.»


ذرقانی تاکید می‌کند که سفارش ایرباس و بویینگ بخاطر تحریم‌ها امکان‏پذیر نیست «در نتیجه این گزینه می‏ماند که ما هواپیماهای دست دوم، هواپیماهایی که کار کرده هستند و در کشورهای دیگر استفاده شده‏اند، را بگیریم. ما در شرایطی قرار نداشته‏ایم که بین دو سه تا گزینه، بهترین را انتخاب کنیم و مجبور بودیم در گزینه‏های محدود این انتخاب را داشته باشیم. در نتیجه، بالطبع بخش‏های ایمنی ما دچار چالش‏های جدی شده است.»

Iran Flugzeugabsturz Iran Air Boing 727 Flash-Galerie
عکس: dapd

هواپیمای دست دوم چقدر ایمن است؟


به نظر سردبیر ماهنامه صنعت حمل و نقل هواپیماهای دست دوم لزوماً ناایمن نیستند:
«به این معنی که هر هواپیمایی که استانداردهای پرواز را به‏دست می‏آورد و گواهی ناوگان را می‏گیرد، هیچ فرقی با هواپیمای نو ندارد و اگر چک‏لیست‏ها و استانداردهای لازم که سازمان هواپیمایی کشوری بر آن نظارت می‏کند و به آن تاییدیه می‏دهد، رعایت بشود، این هواپیما مجاز است که پرواز کند. حتی در خود امریکا هم بویینگ‏هایی هستند که پرواز می‏کنند و عمر خیلی بالایی دارند. ولی چک‏لیست‏ها کاملاً رعایت می‏شوند. فقط فرقی که دارد این است که اگر هواپیمایی فرسوده باشد، هزینه‏ی نگهداری و هزینه‏ی تعمیراتی‏اش فوق‏العاده بالا می‏رود و هزینه‏های پرواز دارد که داشتن چنین هواپیمایی را برای شرکت هواپیمایی اقتصادی نمی‏کند.»

همایون ذرقانی هم چنین معتقد است که درباره علت سوانح هوایی نمی‌شود به سادگی اظهارنظر کرد:
«راجع به سوانح باید مقداری با احتیاط نظر داد. چون سوانح هوایی، به‏خصوص، در زنجیره‏ای از روی‏دادها اتفاق می‏افتد. یعنی یک عامل سبب نمی‏شود که این سانحه به‏وجود بیاید. در برخی از سوانح هم، روی‏دادهای طبیعی و شرایط ناگوار جوی ضریب خطر و ضریب بالا بودن سانحه را بیشتر می‏کند. در این مورد باید منتظر بود که کارشناسان فنی در این زمینه نظر بدهند. باید ببینیم دلیل سانحه واقعاً چه بوده و چه اتفاقاتی برای این هواپیما افتاده است.»
اما در مورد علت افزایش این سوانح می‌توان و باید با شفافیت حرف زد! چیزی که احتمالا برای مسئولان کار ساده‌ای نیست. حمید بهبهانی، وزیر راه و ترابری گفته است که علت سقوط هواپیمانی ایران ایر به هیچ عنوان نقص فنی نبوده و آن را به شرایط بد جوی حواله داده است. آیا یک روز پس از چنین سانحه‌ای می‌توان با چنین قاطعیتی از عدم نقص فنی حرف زد؟ سوال دیگری که برای هر شهروند ایرانی وجود دارد این است که هواپیماهای کهنه ایران چقدر جای تعمیر دارند؟


به عقیده همایون ذرقانی چک‏لیست‏هایی بر اساس استانداردها وجود دارد که در ایران هم رعایت می‌شود و بسیاری تغییرات هم در ایران داده می‌شوند: «مثلاً ما اورهال انجام می‏دهیم یا تعمیرات سنگین انجام می‏دهیم. این کارها اتفاق افتاده است.اما بحث خستگی فلز خیلی جدی است که بدنه‏ی هواپیما بعد از سال‏ها پرواز، دچار ترک‏های نامرئی می‏شود. گاهی اوقات با دستگاه‏های مخصوص می‏توانند آن‏ها را شناسایی کنند.»
او به مشکلات مالی در این زمینه اشاره می‌کند. ولی تاکید می‌کند که این مشکلات دلیلی برای رعایت نکردن موارد ایمنی نیستند!

Iran Flugzeugabsturz Iran Air Boing 727 Flash-Galerie
عکس: dapd


هواپیماهای ایران در لیست سیاه


اوایل سال گذشته اتحادیه اروپا اعلام کرد که پروازهای ایران ایر را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده که استانداردهای پرواز ایران‌ایر، نسبت به استانداردهای بین‌المللی، کاهش زیادی داشته است.
همین بررسی باعث شد که هواپیماهای بوئینگ ۷۲۷ اس و ایرباس ۳۲۰ ایران‌ایر، در فهرست سیاه اتحادیه اروپا قرار بگیرند. سختگیری اتحادیه اروپا خوشایند مسئولان درایران نبود. آن‌ها این تصمیم را به باد انتقاد گرفتند و به تحریم‌ها نسبت دادند. همایون ذرقانی معتقد است:
«استانداردهای اتحادیه‏ی اروپا، "سافا"، الزامی است. این استانداردها خیلی سخت‏گیرانه بود و ایران‏ایر را ملزم می‏کرد که آن‏ها را رعایت کند. مقامات ایران‏ایر هم مشغول مذاکره و در حال رفع این مشکلات هستند. به‏هرحال، الان وظیفه‏ی اطلاع‏رسانی ایران‏ایر خیلی حساس است. مدیرانی که الان در مصدر کار ایران‏ایر هستند، به‏خصوص آقای پرورش که مدیرعامل ایران‏ایر هستند و خودشان از بدنه‏ی هما هستند، باید خیلی دقیق این قضایا را توضیح بدهند و افکار عمومی را روشن کنند که علت این سانحه برای ایران‏ایر چه بوده است و آن مسائلی که اتحادیه‏ی اروپا در گذشته روی آن حساسیت داشت، آیا درست بوده؟ آیا غلط بوده؟»

کمپینی علیه تحریم‌ها


به نظر ذرقانی تحریم‌ها یکی از علت‌های مهم سوانح هوایی بالای ایران هستند:
«من تصور می‏کنم که ما یک کمپین جهانی برای این مسئله می‏خواهیم. چون ایمنی در این زمینه، برمی‏گردد به جان انسان‏ها و اصلاً بحث ایرانی و غیرایرانی ندارد. یعنی کسانی که ما را مورد تحریم قرار داده‏اند، ‏آن‏ها هم از نظر اخلاقی و انسانی مسئول‏اند. و رسانه‏ها باید راجع به این مسئله با درایت بیشتری بحث کنند که این جان انسان‏هاست که در کش و قوس یک‏سری اختلافات سیاسی، ممکن است تباه بشود.»

مهرداد عمادی مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا نیز تاکید می‌کند که تحریم‌هایی که با جان انسان‌ها بازی کند، اخلاقی نیست و «اتحادیه‏ی اروپا هیچ‏وقت به‏طور مستقیم از تحریم فروش ابزار هواپیما برای هواپیماهای مسافربری حمایت نکرده است، اما کاری که کرده این بوده که گفته اگر شرکت‏هایی که این خریدها را انجام می‏دهند، شرکت‏هایی باشند که چه مستقیم و چه غیرمستقیم، چه از نظر مالکیت و چه از نظر داد و ستد، وابستگی امنیتی دارند، این‏ها می‏توانند تحت پوشش خرید کالاهای ابزار یدکی برای هواپیماهای مسافربری، کالاهایی بخرند که مورد استفاده‏ی نظامی باشند برای هواپیماهای نظامی.»


عمادی اضافه می‌کند که صدها هزار شهروند ایرانی با یک سیستم حمل و نقل هوایی روبرو هستند که بسیار غیرامن است. به نظر او بخش عمده‏ای از این غیرامن بودن به مدیریت ناسالم صنعت هواپیمایی ایران و خریدهایی که آن‏ها دارند برمی‏گردد، «ولی خُب هرکسی یک مسئولیت دارد و مسئولیت تحریم‏ها را هم در این چهارچوب باید ارزیابی مجدد بکنیم و حتی مقرارت مربوط به آن‏ها باید دوباره‏نویسی بشوند. به‏نظر من، خیلی خوب است که اتحادیه‏ی اروپا پیشگام بشود و مثلاً در مورد صنعت بخش هوابری ما و تردد مسافرتی ما از طریق هواپیماها، این پیشگامی را نشان بدهد که در را برای خرید کالاهایی که مربوط به لوازم یدکی هواپیماهای مسافربری است،باز کند. این به‏نظر من اثر مثبت خواهد داشت و می‏شود جلوی سوءاستفاده‏هایی که سپاه و یا واحدهای امنیتی می‏خواهند بکنند یا ممکن است بکنند را گرفت. ولی در این‏جا اتحادیه اروپا حسن نیست خود را به مردم ایران نشان می‏دهد و این‏که نمی‌خواهد مردم ایران را مجازات کند.»
مریم انصاری
تحریریه: فرید وحیدی

پرش از قسمت در همین زمینه

در همین زمینه

نمایش مطالب بیشتر