65 χρόνια από τις δίκες της Νυρεμβέργης

Λίγους μόνο μήνες μετά το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, στις 20 Νοεμβρίου του 1945, ξεκίνησε στη Νυρεμβέργη η δίκη των Γερμανών ναζιστών εγκληματιών πολέμου. Στο εδώλιο κάθισαν 22 κορυφαία στελέχη του καθεστώτος. Οι κατηγορίες αφορούσαν τον σχεδιασμό πολέμου, την δολοφονία αιχμαλώτων πολέμου και άοπλων πολιτών, τον εκτοπισμό, τις ρατσιστικές διώξεις, την εξόντωση εκατομμυρίων εβραίων, καθώς και κατοχή πολλών ευρωπαϊκών χωρών.

Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας κορυφαία πολιτικά και στρατιωτικά στελέχη ενός καθεστώτος τιμωρούνταν για τις πράξεις τους. Όλα αυτά όμως δεν έδειξαν να ενδιαφέρουν τους κατηγορούμενους. Στην ερώτηση του εισαγγελέα «αθώος ή ένοχος» οι κατηγορούμενοι αποκρίθηκαν: «Χέρμαν Γκέρινγκ, Ρούντολφ Χες, Γιόαχιμ φον Ρίμπεντροπ, Βίλχελμ Κάιτελ, Αλφρεντ Ρόζενμπεργκ! «Αθώος», απάντησαν όλοι.

«Ένοχοι 500%»!

Η σύνθεση του δικαστηρίου υπαγορεύθηκε από τους Συμμάχους. Οι δικαστές ήταν Αμερικανοί, Ρώσοι, Σοβιετικοί και Γάλλοι. Επικεφαλής της εισαγγελίας ήταν ο Αμερικανός Ρόμπερτ Τζάκσον. Αναπληρωτής του ο Γερμανός νομικός Ρόμπερτ Κέμπερ, ο οποίος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Γερμανία τα χρόνια του πολέμου και ζούσε στις ΗΠΑ: «Όταν ξεκίνησα το 1942 να εργάζομαι πάνω στην υπόθεση αυτή στην Αμερική, οι συνάδελφοι με ρωτούσαν αν ευσταθούν οι κατηγορίες και αν υπάρχουν αποδείξεις», θυμάται ο Ρόμπερτ Κέμπερ. «Και τους έλεγα, ναι, υπάρχουν 100% αποδείξεις. Αργότερα στη Νυρεμβέργη διαπίστωσα ότι οι κατηγορίες δεν ευσταθούσαν 100%, αλλά 500%».

Ρόλος προτύπου

Οι δίκες της Νυρεμβέργης έχουν θεμελιώδη σημασία για το διεθνές δίκαιο διότι συνέβαλαν στην διατύπωση της Συνθήκης του ΟΗΕ για την Πρόληψη και την Τιμωρία του Εγκλήματος της γενοκτονίας και τη Χάρτα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Αποτέλεσαν εκτός αυτού πρότυπο για τη μετέπειτα σύσταση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης. Το διεθνές δίκαιο υπερισχύει του εθνικού δικαίου και συνεπώς γίνεται ευρύτερο το πεδίο δίωξης των παραβιάσεων που άπτονται των διεθνών συνθηκών. Σημαντικό είναι επίσης ότι ακόμα και εκείνοι που κατείχαν κάποτε υψηλά κρατικά αξιώματα δεν διαθέτουν ασυλία.

Cornelia Rabitz / Στέφανος Γεωργακόπουλος

Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης