Γερμανοί διπλωμάτες συνυπεύθυνοι για την εξόντωση Ελλήνων Εβραίων
31 Οκτωβρίου 2010
Αυτή την εβδομάδα παραδόθηκε στην δημοσιότητα ένα ογκώδες έργο 900 σελίδων για την ιστορία του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών. Πριν καλά - καλά κυκλοφορήσει, έχει προκαλέσει πληθώρα αντιδράσεων. Αιτία είναι οι σχέσεις του υπουργείου με το Τρίτο Ράιχ και ο ρόλος του στην εξόντωση των Εβραίων. Την εντολή για τη συγγραφή του ιστορικού πονήματος είχε δώσει το 2005 ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ. Ο Πράσινος πολιτικός είχε εξοργιστεί για μια νεκρολογία ενός διπλωμάτη σε περιοδικό του υπουργείου, όπου δεν αναφέρονταν το βεβαρημένο του παρελθόν στο διάστημα του ναζιστικού καθεστώτος. Το αποτέλεσμα αυτής της παραγγελίας είναι ένα βιβλίο 900 σελίδων, για τη συγγραφή του οποίου συνέβαλε μια τετραμελής ιστορική επιτροπή με τη συμμετοχή 13 συνεργατών.
Ενημέρωνε για την εβραϊκή κοινότητα στη Θεσσαλονίκη
Κατά την παραλαβή του έργου στο υπουργείο Εξωτερικών ο νυν υπουργός Γκίντο Βεστερβέλε, συνόψισε τα συμπεράσματα της έρευνας ως εξής: “Το υπουργείο Εξωτερικών ήταν δραστήριο μέλος της εγκληματικής πολιτικής του αποκαλούμενου Τρίτου Ράιχ. Το υπουργείο Εξωτερικών ήταν άμεσα ενταγμένο στις πράξεις βίας του ναζιστικού καθεστώτος και ήταν γνώστης των εγκληματικών μεθόδων που εφαρμόζονταν από γερμανικής πλευράς στον πόλεμο. Στη συστηματική εξόντωση των ευρωπαίων εβραίων συμμετείχε με διοικητική ψυχρότητα.”
Ενδεικτικό παράδειγμα αυτής της στάσης είναι η συμμετοχή γερμανών διπλωματών στην εξόντωση των Ελλήνων εβραίων πχ. της Θεσσαλονίκης. Γενικός Πρόξενος εκεί ήταν από το 1939 ο Fritz Schönberg. Από την αρχή της θητείας του ο Schönberg ενημέρωνε το Βερολίνο τόσο για φαινόμενα αντισημιτισμού στη Θεσσαλονίκη, όσο και για την σύνθεση της εβραϊκής κοινότητας. Η στάση του Schönberg δεν αποτελεί εξαίρεση αλλά κανόνα, τονίζει ο Moshe Zimmermann, καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ και μέλος της επιτροπής που διεξήγαγε την έρευνα για το υπουργείο Εξωτερικών. «Η πορεία προς την εξόντωση ξεκινά με τη συλλογή πληροφοριών και την ενημέρωση στη συνέχεια του Κέντρου στο Βερολίνο, ώστε αργότερα να είναι σε θέση οι δυνάμεις κατοχής να καταγράψουν όλους τους Εβραίους. Αυτό βοηθά πχ ώστε να μην διαφύγουν ούτε και εκείνοι οι Εβραίοι, που έχουν ξένη υπηκοότητα. Όλα αυτά είναι στοιχεία που δείχνουν, ότι οι διπλωμάτες του υπουργείου Εξωτερικών συμπληρώνουν το έργο των εξολοθρευτών.”
Ενώ ο προϊστάμενος του, o Γερμανός πληρεξούσιος για την Ελλάδα, Günther Altenburg, τηρούσε μια συγκρατημένη στάση, ο Schönberg προωθούσε την εκτόπιση των Εβραίων με όλα τα μέσα. Με δική του πρωτοβουλία και παραβιάζοντας την υπηρεσιακή οδό επιδίωξε να συνεργαστεί με τον εκπρόσωπο του Άντολφ Άιχμαν, τον αρχιτέκτονα του ολοκαυτώματος. Και όχι μόνο.
«Εβραίοι οι σεφαρδίτες»
“Πρόκειται για κάτι ιδιαίτερα διεστραμμένο. Ο εν λόγο διπλωμάτης παρουσιάζεται ως ειδικός σε θέματα φυλετικής καταγωγής των εβραίων και συντάσσει γνωμάτευση κατά πόσο οι σεφαρδίτες είναι Εβραίοι. Να σκεφτεί κανείς ότι υπήρξε για αυτό το θέμα και αλληλογραφία μεταξύ Βερολίνου, Θεσσαλονίκης και της γερμανικής πρεσβείας στο Παρίσι, καθώς και στη Γαλλία οι πλειοψηφία των Εβραίων ήταν σεφαρδίτες. Τελικά, οι λεγόμενοι ειδικοί επί φυλετικών θεμάτων αποφάνθηκαν ότι οι σεφαρδίτες είναι Εβραίοι και θα πρέπει να τύχουν της ίδιας μεταχείρισης όπως αυτοί της Ανατολικής Ευρώπης.”
Ανάλογο ζήλο με τον Fritz Schönberg έδειξε και ο Adolf Heinz Beckerle. Στον επιτετραμμένο της γερμανικής πρεσβείας στη Σόφια και υψηλόβαθμο στέλεχος των SA, των ταγμάτων εφόδου του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, είχε ανατεθεί η επαφή με τη βουλγάρικη κυβέρνηση για την εκτόπιση του εβραϊκού πληθυσμού. Παρά τις προσπάθειες του Beckerle η Σόφια απέτρεψε την εκτόπιση των Εβραίων υπηκόων της. Όμως, χάρη στην επιμονή του Γερμανού διπλωμάτη η βουλγαρική κυβέρνηση δέχτηκε την μεταφορά στο Άουσβιτς των 11.000 Ελλήνων Εβραίων από τις περιοχές που βρίσκονταν υπό βουλγάρικη κατοχή. Σχολιάζοντας την εκτόπιση ο Γενικός Πρόξενος της Γερμανίας στην Καβάλα έγραφε στην έκθεση του: «Ο εβραϊκός πληθυσμός άξιζε αυτής της τύχης, επειδή συμμετείχε σε πολιτικά κακόβουλη κρυφή προπαγάνδα”. Ο ίδιος διπλωμάτης συμπληρώνει με κυνισμό, πόσο “πικρός” ήταν για τους Εβραίους, “ο αποχωρισμός τους από τα κοσμήματα τους, τις χρυσές λίρες”.
Ρεπορτάζ Παναγιώτης Κουπαράνης
Επιμέλεια Σύνταξης Ειρήνη Αναστασοπούλου