بوروسیا دورتموند؛ تماشاگرربای سیاه-زرد

نام باشگاه: بوروسیا دورتموند (شهر دورتموند در ایالت نوردراین-وستفالن)

زمان تأسیس: ۱۹ دسامبر ۱۹۰۹

ورزشگاه اختصاصی: زیگنال-ایدونا-پارک / ظرفیت ۸۰ هزار و ۷۲۰ نفر

رئیس باشگاه: راینهارد راوبال

رنگ باشگاه: سیاه - زرد

مربی کنونی: یورگن کلوپ

مهم‌ترین حامی مالی: کنسرن صنعتی "Evonik" (از سال ۲۰۰۶)

تفاوتی نمی‌کند که سخن از "سیاه-زرد"، "BVB" یا "انجمن بازی‌های توپی" در میان باشد؛ هر هوادار فوتبالی در آلمان می‌داند که منظور از این لقب‌ها تیم بوروسیا دورتموند است.

همه چیز از بیش از ۱۰۰ سال پیش، دقیقا در سال ۱۹۰۹ آغاز شد. در آن زمان یکی از سازمان‌های جوانان کاتولیک در آلمان به صورت مرتب مسابقه‌های فوتبال برگزار می‌کرد. این سازمان اندکی پیش از آن و در پی مهاجرت نیروهای کار لهستانی تشکیل شده بود و در زمینه‌ی جذب تازه‌واردان کاتولیک در محیط پروتستانی شهر دورتموند فعالیت می‌کرد. روحانی دینی منطقه اما ورزش "بی‌هدف" و "رَمه‌داری در زمین" را نمی‌پسندید و قصد داشت فوتبال را ممنوع اعلام کند. سازمان جوانان کاتولیک هم در اعتراض به این موضوع، "انجمن بازی‌های توپی بوروسیا ۰۹" را پایه نهاد.

"اِستَن" استاد دریبل‌زن

بوروسیا دورتموند در حال حاضر یکی از موفق‌ترین باشگاه‌های آلمان است و به داشتن ورزشگاهی افتخار می‌کند که بیشترین جایگاه ایستادن تماشاگران در اروپا را دارد. استادیوم اختصاصی این تیم "زیگنال ایدونا پارک" (Signal Iduna Park) نام دارد که بزرگ‌ترین ورزشگاه آلمان است و بیش از ۸۰ هزار نفر گنجایش دارد.

بوروسیا دورتموند در سال‌های ۱۹۵۶، ۱۹۵۷، ۱۹۶۳، ۱۹۹۵، ۱۹۹۶، ۲۰۰۲، ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲، در مجموع هشت بار قهرمان باشگاه‌های آلمان شده و در سال‌های ۱۹۶۵، ۱۹۸۹ و ۲۰۱۲ هم جام حذفی را به خانه برده است. فتح قله‌ی لیگ برتر و جام حذفی در سال ۲۰۱۲، نخستین قهرمانی دوگانه در تاریخ این باشگاه به شمار می‌رود.

دورتموند هم‌چنین نخستین جام رقابت‌های حذفی باشگاه‌های اروپا در سال ۱۹۶۶ را تصاحب کرد. بوروسیا در این دیدار که در ورزشگاه گلاسکو برگزار شد، تیم لیورپول ازانگلیس را در پایان وقت‌های اضافه، ۲ بر یک شکست داد. اِستَن لیبودا (Stan Libuda) بود که در دقیقه‌ی صدوششم مسابقه‌ی یادشده، از فاصله‌ی ۳۰ متری، توپ را دور از دستان لورنس (Lawrence) به دیرک دروازه کوبید؛ توپی که در بازگشت به ییتسِ مدافع (Yeats) برخورد کرد و به درون دروازه غلتید.

پس از آن همان بلایی بر سر تیم آمد که از اواخر دهه‌ی ۱۹۷۰ دامان مونشن‌گلادباخ را گرفته بود: مشکلات مالی باشگاه را واداشت تا بازیکنان خوب خود را بفروشد؛ عاملی که سبب شد بوروسیا دورتموند در سال ۱۹۷۲ به لیگ دسته‌ی پایین‌تر سقوط کند.

هم‌زمان ورزشگاه "Signal Iduna Park" کنونی (در آن زمان ورزشگاه وستفالن) برای میزبانی جام جهانی ۱۹۷۴ در دورتموند ساخته شد. ورزشگاه جدید با وجود حضور دورتموند در دسته‌ی پایین‌تر و کسب نتایج ضعیف، در هر بازی این تیم به طور متوسط میزبان ۲۵ هزار تماشاگر بود. این موضوع تا حد بسیاری مشکلات مالی باشگاه را برطرف کرد.

با وجود این، صعود تیم دورتموند به لیگ دسته‌ی برتر باشگاه‌های آلمان ۴ سال به طول انجامید. بوروسیا در سال ۱۹۸۹ با هنرنمایی‌های آندریاس مولر و میشائل رومنیگه و هدایت هورست کوپِل به دوران طلایی خود بازگشت. در این سال دورتموند پس از ۲۴ سال نخستین عنوان قهرمانی خود را به دست آورد: جام حذفی آلمان.

عصر هیتسفلد

باشگاه بوروسیا دورتموند در سال ۱۹۹۱ اوتمار هیتسفلدی را به خدمت گرفت که در آن زمان تقریبا گمنام بود. در کنار او استفان شاپیوزا (Stéphane Chapuisat) خریداری شد که در ادامه و در سال‌های دهه‌ی ۱۹۹۰ به زهردارترین مهاجم بوروسیا دورتموند تبدیل شد. هیتسفلد در نخستین فصل حضور این تیم را تا آستانه‌ی کسب چهارمین قهرمانی لیگ برتر پیش برد. بازی‌های هفته‌ی آخر اما نتیجه‌ی دیگری را رقم زدند و بوروسیا در نهایت پس از اشتوتگارت دوم شد.

سرمایه‌گذاری‌ها در تیم ادامه یافت و از جمله اشتفان رویتِر و ماتیاس سامر، ملی‌پوشان آلمانی فعال در لیگ ایتالیا، به دورتموند آمدند و در کنار بزرگانی چون کارل‌هاینس ریدله و ژولیو سزار قرار گرفتند. در سال ۱۹۹۵ سرانجام پس از ۳۲ سال قهرمانی لیگ آلمان به بوروسیا دورتموند رسید.

روز ۲۸مه ۱۹۹۷ را می‌توان یکی از نقطه‌های عطف تاریخ یک قرنیِ باشگاه بوروسیا دورتمند دانست. در این روز یوونتوس تورین، یکی از امیدهای قهرمانی لیگ قهرمانان باشگاه‌های اروپا، با هدایت مارچلو لیپی در ورزشگاه المپیک مونیخ با نتیجه‌ی ۳ بر یک مغلوب بوروسیا دورتموند شد. دو گل نخست را کارل‌هاینس ریدله در فاصله‌ی ۵ دقیقه به ثمر رساند. گل آخر این دیدار که توسط لارس ریکن جوان به ثمر رسید، اما بیش از همه در خاطره‌ها ماندگار شد؛ گلی که بلافاصله پس از تعویض و ورود او به زمین، از فاصله‌ی ۳۰ متری به ثمر رسید. تک‌گل یوونتوس در این دیدار را هم آلساندرو دل‌پیئِرو زد.

دورتموندی‌های بوندس‌لیگا در همان سال جام قهرمانی باشگاه‌های جهان را هم در توکیو، با پیروزی ۲ بر صفر بر تیم "کروزیرو"ی برزیل (Cruzeiro Belo Horizonte) از آن خود کردند.

بحران مالی

تیم بوروسیا دورتموند در سال ۲۰۰۰ وارد بورس شد. این تیم دو سال پس از آن قهرمانی دیگری را جشن گرفت. دورتموند در یک دهه پس از آن موفقیت ورزشی دیگری ثبت نکرد. بدهی‌های باشگاه در حال افزایش بودند و برای غلبه بر آنها بازیکنان برتر و استادیوم اختصاصی تیم (ورزشگاه وستفالن) فروخته شدند.

بوروسیا دورتموند در آستانه‌ی ورشکستگی قرار داشت تا این‌که در سال ۲۰۰۵ ورق برگشت و زیان‌دهی متوقف شد. از سال ۲۰۰۸ هم که یورگن کلوپ هدایت تیم را بر عهده گرفت، باز هم هوا آفتابی شد: بوروسیا در فصل ۲۰۰۹/۲۰۱۰ مقام پنجم را در پیکارهای بوندس‌لیگا به خود اختصاص داد و بلیت حضور در رقابت‌های اروپایی را کسب کرد.

به اعتقاد کلوپ، «بوروسیا دورتموند تیم بزرگی‌ست که آینده‌ی پیچیده‌ای دارد؛ پیچیده از این جهت که همه بی‌تابیم که ترجیحا صبح از خواب برخیزیم و در همه‌ی عرصه‌ها پیروز باشیم؛ همان عرصه‌هایی که پیش‌تر هم از آن ما بودند.» البته به اعتقاد سرمربی این پیروزی‌ها تنها با گذشت زمان رقم خواهند خورد.

پولی برای ستاره‌ها وجود ندارد

دست‌اندرکاران باشگاه بوروسیا دورتموند در واکنش به وضعیت مالی نه‌چندان به‌سامان تیم، "فضیلت اخلاقی" میدان‌دادن به بازیکنان جوان را در پیش گرفته‌اند. روبرت لِواندوفسکی، استعداد بزرگ و ملی‌پوش ۲۲ ساله‌ی لهستان، به قیمت ۵/ ۴ میلیون یورو، گران‌ترین خرید بوروسیا برای فصل ۲۰۱۰/۲۰۱۱ بود که به ستاره‌ای موفق در بوندس‌لیگا تبدیل شد.

شینجی کاگاوا، هافبک ژاپنی، میچل لانگراک، دروازبان استرالیایی، و لوکاس پیشچک، مدافع لهستانی، از دیگر بازیکنان گمنامی بودند که در هنگام پیوستن به بوروسیا دورتموند حدود ۲۰ سال داشتند. کاگاوا که به قیمت تنها ۳۵۰ هزار یورو از باشگاه ژاپنی خریداری شده بود، پس از دو فصل درخشش و گلزنی در بوندس‌لیگا، به منچستر یونایتد پیوست. گرچه هیچ‌گاه به درستی مشخص نشد که فروش هافبک ژاپنی چه مقدار پول نصیب باشگاه بوروسیا دورتموند کرده، اما ناظران از مبلغی بین ۱۵ تا ۲۰ میلیون یورو سخن راندند.

تیم دورتموند از استقبال استثنایی هواداران خود هم برخوردار است. ده‌ها هزار تماشاگر مشتاق دیدارهای این تیم را از نزدیک تماشا می‌کنند، افتخاری که نصیب کمتر تیم اروپایی‌ای می‌شود.

بوروسیا دورتموند پس از کسب دو قهرمانی پیاپی در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ به یکی از مدعیان اصلی در لیگ برتر آلمان تبدیل شده است. دیدارهای این تیم با بایرن مونیخ، پرافتخارترین باشگاه فوتبال آلمان، در حال تبدیل‌شدن به "ال کلاسیکو" بوندس‌لیگا هستند. بوروسیا دورتموند با وجود این تا کنون در مصاف با بزرگان فوتبال اروپا در لیگ قهرمانان باشگاه‌های این قاره حرف چندانی برای گفتن نداشته است. تجربه‌ی بین‌المللی محدود یکی از دلایل این ناکامی برشمرده می‌شود.