Το ευρώ στην εντατική
30 Ιουνίου 2010
Η γιγαντιαία ομπρέλα σωτηρίας του ευρώ και η αγορά ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από αδύναμες οικονομικά χώρες της Ευρωζώνης κατάφεραν να σταθεροποιήσουν κάπως την τιμή του κοινού νομίσματος. Δεν επανέφεραν όμως την χαμένη εμπιστοσύνη των χρηματαγορών. Το καπέλο για τα ομόλογα υπερχρεωμένων κρατών συνεχίζει να βρίσκεται σε δυσθεώρητα ύψη. Το ευρώ ασθενεί βαρέως. Πρόκειται για βαριά γρίπη ή για ανίατη ασθένεια; Και ποιο είναι το φάρμακο; Η ευθανασία ή γιατροσόφια που κυκλοφορούν στην αγορά;
«Παραβιάστηκε από τους πολιτικούς»
Πάντως ο Χανς Ολαφ Χένκελ, πρώην πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Γερμανικής Βιομηχανίας, δηλώνει πεπεισμένος για την αποτυχία του ευρώ. Είναι ιδιαίτερα κατηγορηματικός και αναφέρει μάλιστα και τους λόγους. «Δεν σεβαστήκαμε τους κανόνες που θα οδηγούσαν στην επιτυχία του ευρώ», λέει. «Και η πρώτη κυβέρνηση που έκανε αυτό το λάθος ήταν η ερυθροπράσινη κυβέρνηση του Γκέρχαρτν Σρέντερ. Μαζί με τη γαλλική χαλάρωσε τους όρους του Συμφώνου Σταθερότητας, διότι χωρίς να υπάρχει κρίση, οικονομική ή δημοσιονομική, το παραβίασε».
Με άλλα λόγια, δεν θα πρέπει να δαχτυλοδείχνει κανείς την Ελλάδα, σαν να ήταν οι Έλληνες αυτοί που ευθύνονται για την οικονομική μιζέρια. Αυτοκριτική ασκεί και ο χριστιανοδημοκράτης ευρωβουλευτής Ελμαρ Μπροκ.
«Επικρατεί συχνά η αίσθηση στις Βρυξέλλες ότι όταν οι ισχυρές χώρες παραβιάζουν το νόμο, τότε αλλάζουν το νόμο. Ενώ όταν τον παραβιάζουν οι μικρές χώρες, τότε θα πρέπει να εκτελούνται. Θα πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι και εμείς οι Γερμανοί φέρουμε μερίδιο ευθύνης και ότι θα πρέπει με τη συμπεριφορά μας να αποκαταστήσουμε το κλίμα εμπιστοσύνης.
Ωστόσο η διστακτικότητα της γερμανικής κυβέρνησης να διαχειριστεί την κρίση ενίσχυσε το κλίμα δυσπιστίας απέναντι στο ευρώ. Μόλις αρχές Μαΐου λήφθηκε η απόφαση για το πακέτο διάσωσης ύψους 750 δις ευρώ με στόχο την επιστροφή της ηρεμίας στις χρηματαγορές, ενώ με τη μορφή του κατεπείγοντος επικυρώθηκε στη Βουλή η γερμανική συμμετοχή ύψους 174 δις ευρώ.
«Σκεφτείτε με πόσο γρήγορο ρυθμό έγιναν όλα αυτά, το πρωί στη Βουλή, το μεσημέρι στη Άνω Βουλή και την επόμενη η επικύρωση από το πρόεδρο της χώρας», θυμίζει ο Χανς Ολαφ Χένκελ. «Κάτι παρόμοιο δεν έχει ξαναγίνει στην ιστορία της Γερμανίας. Μοιάζει με πραξικόπημα».
«Χρειάζεται επιβολή κυρώσεων»
Αυστηρή de profundis κριτική από τον πρώην κορυφαίο λομπιίστα της γερμανικής βιομηχανίας. Λεξιλόγιο που αποφεύγει να χρησιμοποιήσει ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας Αντρέας Σμιτς ο οποίος ωστόσο θυμίζει ένα σοβαρό λάθος της γερμανικής κυβέρνησης. «Υπέγραψε την επιταγή πριν καν γίνει η συναλλαγή. Όταν κάποιος βάζει χρήματα πάνω στο τραπέζι, η άλλη πλευρά τα παίρνει. Έπρεπε πρώτα να τεθούν οι προϋποθέσεις και μετά να πέσουν οι υπογραφές».
Και τώρα ποιοι τρόποι ίασης του ευρώ υπάρχουν; Η πρόταση για δημιουργία Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου απορρίφτηκε μετά πολλών επαίνων, ενώ η κοινή οικονομική διακυβέρνηση που συμφωνήθηκε στο τελευταίο συμβούλιο κορυφής προκαλεί φόβους για το αν όλοι εννοούν το ίδιο. Συναίνεση υπάρχει στο ότι δεν θα πρέπει να γιατρευτεί το σύμπτωμα, αλλά η ίδια η νόσος κι αυτό σημαίνει μείωση των δημοσίων ελλειμμάτων για να σταματήσουν τα παιγνίδια τους οι καιροσκόποι. Στο τελευταίο συμβούλιο κορυφής η Ε.Ε. αποφάσισε την ενισχυμένη επιτήρηση του δημοσίου ελλείμματος. Πώς αυτό θα γίνει στην πράξη αποτελεί αντικείμενο συζητήσεων. Για τον εμπειρογνώμονα σε θέματα Ευρώπης, καθηγητή Κρίστιαν Κάλις σημαίνει κυρώσεις. «Κυρώσεις που δεν θα αποφασίζονται στα συμβούλια υπουργών, αλλά που θα εφαρμόζονται αυτόματα. Χρειαζόμαστε λοιπόν έναν αυτοματισμό. Επίσης χρειαζόμαστε, αν δούμε την περίπτωση της Ελλάδας, τη συντεταγμένη δυνατότητα χρεοκοπίας μιας υπερχρεωμένης χώρας.
Danhong Zhang/Ειρήνη Αναστασοπούλου
Επιμέλεια σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης