جایزه‌ی صلح آلمان برای نویسنده‌ی صلح‌دوست اسرائیلی
۱۳۸۹ خرداد ۲۱, جمعه
جایزه‌ی صلح "کتابفروشی‌های آلمان" امسال به داوید گروسمان، نویسنده‌ی اسرائیلی، تعلق می‌گیرد. گروسمان که یکی از مشهورترین و بانفوذ‌ترین نویسندگان و روزنامه‌نگاران اسرائیل است، در آثار خود به‌گونه‌ای همه‌جانبه به مسائل و رویدادهای خاورمیانه می‌پردازد. ویژگی‌آثار این نویسنده‌ی ۵۶ ساله که هیئت داوران جایزه‌ی صلح را تحت تأثیر قرار داده، همین نگاه عینی و همه‌سویه است. آثار گروسمان آئینه‌ی تمام‌نمای دیدگاه‌های مردم اسرائیل و فلسطین است. گروسمان خود در این رابطه می‌گوید: «وقتی من در مقاله یا داستانی درباره‌ی وضعیت سیاسی این منطقه می‌نویسم، می‌کوشم آن را از نگاه هر دو ملت ببینم. در واقع نمی‌توانم دنیا را تنها از یک دریچه‌ی تنگ نظاره کنم. این امر همیشه ساده نیست. چون گاهی انسان خود را ازدید دشمن می‌نگرد و می‌بیند که چقدر سقوط کرده است، یعنی تغییراتی که در شخصیت، در جامعه و در مردم به‌وجود آمده، به‌وضوح می‌بیند.»
خود از نگاه "دشمن"
هیئت داوران جایزه‌ی صلح "کتابفروشی‌های آلمان"، این جایزه را به‌ویژه به خاطر آخرین رمان داوید گروسمان با عنوان "زنی که از یک خبر می‌گریزد" اهدا کرده است. این رمان داستان زنی به نام "اورا" ست که زندگی پسرش را تعریف می‌کند؛ او داوطلبانه به ارتش پیوسته تا در کرانه‌ی غزه بجنگد. "اورا" امیدوار است، حادثه‌ی ناگواری برای پسرش رخ ندهد یا اگر چنین اتفاقی افتاد، خبر آن به گوش او نرسد. گروسمان در رمان خود نشان می‌دهد که سیاست در اسرائیل تا چه اندازه با سرنوشت انسانها گره خورده است. منقدان، رمان "زنی که از یک خبر می‌گریزد" را اعتراضی ادبی علیه جنگ خوانده‌اند.
گروسمان هم‌چنین یکی از مطرح‌ترین روزنامه‌نگاران اسرائیل است. شهرت جهانی او به سال ۱۹۸۸ می‌رسد. او در این سال کتابی با عنوان "باد زرد" درباره‌ی رابطه‌ی بین اعراب و اسرائیل نوشت و از سانسور کردن مفاد "بیانیه‌ی استقلال فلسطینی‌ها" سرباز زد. نتیجه‌ی این امتناع، اخراج از کار بود. از آن هنگام تا کنون نوشتن رمان و کتاب برای بچه‌ها، به شغل اصلی او بدل شد. دستمایه‌ی آثار گروسمان پیوند تنگاتنگ سیاست با سرنوشت انسانها و نیز وحشت از پی‌آمدهای کشمکش‌های سیاسی بر زندگی مردم عادی است. او هم‌چنین در مقالات و تفسیرهای خود، به مسائل و رویدادهای روز هم می‌پردازد. مثلاً درباره‌ی حوادث خونین اخیر در نوار غزه می‌نویسد: «در نگاه اول به‌نظر می‌رسد که در حال حاضر امکان برقراری صلح وجود ندارد؛ آدم‌‌ها با هم دشمن‌اند و مطلقاً اعتمادی به یکدیگر ندارند. ولی تاریخ نشان می‌دهد که حتی بدترین دشمن‌ها، سرانجام با یکدیگر صلح می‌کنند.»
قدرت واژه‌های شاعرانه
گروسمان در پاسخ به این پرسش که آیا به قدرت مثبت کتابهای خود باور دارد، می‌گوید: «من واقع‌گرا هستم. مسلم است به این اعتقاد ندارم که بنیامین نتانیاهو، فردای روزی که من مقاله‌ای درباره‌ی صلح می‌نویسم، برود و زیر قرارداد صلح را امضا کند. ولی اعتقاد راسخ دارم که من مسائل را طوری فرمولبندی می‌کنم که منحصر به فرد است. و امیدوارم که به‌همین خاطر انسانها تحت تأثیر قرار بگیرند و دنبال تصاویر قالبی خود نروند.»
همین امر، شاید موفقیت ادبی گروسمان را تضمین کرده است. رمان‌ها، مقالات، داستان‌های کوتاه و کتاب‌هایی که برای بچه‌ها نوشته، تا به حال به سی زبان ترجمه شده‌اند و بارها جوایز بسیاری را از آن او کرده‌اند؛ از جمله جایزه‌ی "نلی ـ زاکس" (Nelly-Sachs)، جایزه‌ی "مانس اشپربر" (Manès Sperber) و جایزه‌ی "خواهر و برادر ُشل (Geschwister-Scholl) . روز ۱۰ اکتبر امسال، جایزه‌ی صلح "کتابفروشی‌های آلمان" هم که هر ساله در کلیسای "پل" و در چارچوب نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت برگزار می‌شود، به‌طور رسمی به او اهدا خواهد شد.