«تحریم‌ها علیه ایران دیر و زود دارد، سوخت‌وسوز ندارد»

حتی اگر فرایند تصویب تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی بسیار طولانی هم شده باشد، به‌نظر می‌رسد که چین جایگاه خود را در این میان یافته باشد. این‌که پکن سرانجام پس از ماه‌ها تأخیر، هفته‌ی گذشته پیرامون گفت‌وگوهای مقدماتی در باره‌ی تحریم‌های جدید علیه تهران اعلام آمادگی کرد را اهل سیاست یک "گشایش" می‌دانند؛ هر چند که تلاش‌های قدرت‌های غربی برای همراه‌ساختن روسیه و چین، هنوز کاملا به بار ننشسته‌اند.

به اعتقاد مارک فیتزپاتریک، از مؤسسه بین‌المللی نظریه‌پردازی استراتژیک، «به نظر می‌رسد که تنها گذشت زمان لازم است». به نظر وی، همین که علامتی از همراهی چین دیده می‌شود، نشانی از موفقیت است، «با وجود این‌که هیچ کس نمی‌تواند دقیقا پیش‌بینی کند که این فرایند چه میزان به طول می‌انجامد». به اعتقاد فیتزپاتریک، قرارداد تسلیحاتی اخیر میان آمریکا و روسیه، گواه گرم‌تر شدن روابط مسکو-واشنگتن است؛ عاملی که می‌تواند همراهی روسیه با آمریکا را تسهیل کند. چین هم اگر بخواهد هم‌چنان مانع تشدید تحریم‌های غرب علیه تهران باشد، حداکثر می‌تواند تلاش کند تا اندکی از زهر تحریم‌ها بکاهد.

همراهی با اکراه

در برابر، پروفسور شی یینهونگ، استاد یکی از دانشگاه‌های پکن، بر این عقیده است که «چین ممکن است در نهایت به تشدید تحریم‌های جدید علیه ایران تن در دهد، اما این کار را با اکراه انجام می‌دهد». وی می‌گوید: «پکن مطمئن است که آمریکا و دیگر قدرت‌ها می‌خواهند چین را تحت هر شرایطی با خود همراه کنند و همین موضوع به دولت این کشور قدرت مانور می‌دهد؛ این موقعیتی است که پکن به‌طور کامل از آن استفاده می‌کند.»

دلیلی که چین با تحریم‌های بیشتر علیه تهران مخالفت می‌کند، مبادلات تنگاتنگ اقتصادی دو کشور است. جمهوری اسلامی در سال گذشته سومین تأمین‌کننده نفت چین بوده است. با وجود این، روابط این کشور با آمریکا به مراتب مهم‌تر از روابط آن با تهران است. کارگروه بحران‌های بین‌المللی بروکسل (ICG) چندی پیش در بخشی از گزارش خود نوشت: «اگر روسیه از تحریم‌های جدید علیه تهران پشتیبانی کند، چین نیز به احتمال زیاد همراهی خواهد کرد، تا از انزوای سیاسی خود جلوگیری کند. چین روابط خود با واشنگتن را فدای رابطه با تهران نمی‌کند.» با وجود این‌که اخیرا تنش‌هایی میان دو طرف شکل گرفته است.

قدرت‌های غربی (آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان( در تلاش‌اند در ماه‌های آینده دایره تحریم‌ها علیه تهران را تنگ‌تر کنند. آنها در عین حال تأکید می‌کنند که این روند ممکن است تا ماه ژوئن به درازا بیانجامد، از جمله به این دلیل که چین و روسیه روند تلاش‌ها را به تأخیر می‌اندازند.