1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

چهره جامعه پس از حذف یارانه‌ها

۱۳۸۹ فروردین ۳, سه‌شنبه

مجلس می‌گوید با اجرای «آرام» طرح هدفمند کردن یارانه‌ها» می‌خواهد فشاری به مردم وارد نشود و به روش «جهشی» دولت تن نخواهد داد. کارشناسان می‌گویند این طرح در هرحال میلیون‌ها نفر دیگر را زیر خط فقر سوق می‌دهد.

https://p.dw.com/p/MaHa
عکس: DW

گفتگو با مهرداد عمادی کارشناس اقتصاد و مشاور اتحادیه اروپا

دویچه وله: اختلاف مجلس و دولت برسر طرح هدفمند کردن یارانه‌ها برسر ۲۰ هزار میلیارد تومان، یعنی نصف آن درآمدی است که دولت انتظار داشت نصیبش شود. پیامد خط خوردن این رقم برای دولت چیست؟

مهرداد عمادی: طی ۱۲ تا ۱۸ ماه آینده، دولت با کسری بودجه‏ی بسیار قابل توجهی روبرو خواهد بود. انتظار درآمدهای بیشتر از برداشتن یارانه‏ها، یک روند تدریجی است و این درآمد یک‏باره به خزانه‏ی دولت نخواهد آمد. ولی هزینه‏ی هدف‏مند کردن از روز اولی است که باید این پول توزیع شود. این امر باعث خواهد شد در شرایط فعلی که درآمدهای ارزی دولت از پول نفت نیز در حال کاهش یافتن است، دولت دچار کسری بودجه هم ریالی و هم ارزی بشود.
مساله‏ی دوم این است که چون پول‏ها از روز اول توزیع خواهد شد، اثرش شوک تورمی در سطح جامعه خواهد داشت. با جهش قابل توجه نرخ تورم و شاید بین ۱۲ تا ۱۵درصد اضافه بر آن‏چه در حال حاضر داریم، روبرو خواهیم بود. ارزیابی‏های خارج از دولت این است که تورم به حدود ۴۰درصد خواهد رسید. تورم ۴۰درصدی برای اقتصاد در حال رکود ایران و برای سرمایه‏گذاری‏های آینده شوک بسیار مهلکی خواهد بود.
اثر سوم آن برای دولت این خواهد بود که توانایی‏های مالی‏اش برای تمام پروژه‏های اقتصادی و صنعتی به طرز قابل ملاحظه‏ای کاهش پیدا خواهد کرد. خود این مساله باعث خواهد شد که رکود اقتصادی‏ای که ما در حال حاضر در بخش ساختمانی و انرژی داریم، تشدید و عمیق‏تر شود.
هم آقای باهنر در مجلس به این مساله اشاره کردند و هم در خارج از مجلس اعلام شده که ما الان انتظار رشد صفر درصد را داریم و حتی بانک مرکزی رشد منهای دو درصد را اعلام کرده است. یعنی به جای رشد، انتظار انقباض اقتصادی در سطح کل اقتصاد ایران می‏رود.

معنای آن برای مردم چیست؟ یعنی حتی اگر این طرح آنطور که مجلس می‌خواهد در طول یک برنامه‏ی پنج ساله اجرا شود، چه اثری خواهد گذاشت؟

نرخ بیکاری در اقتصاد ایران در حال حاضر بین ۱۲ تا ۱۴درصد در سطح کشور است، ولی در میان افراد بین ۱۸ تا ۳۵ ساله به ۳۱درصد می‏رسد. وزیر اقتصاد هم اعلام کرده است که بین ۷/۵ تا ۸ میلیون کارگر در خطر رفتن به زیر خط فقر (یا به قول آقای احمدی‏نژاد خط صرفه‏جویی) هستند. از سوی دیگر آمار خود دولت می‏گوید، در حال حاضر ۳۵درصد ایرانی‏ها زیر خط فقر زندگی می‏کنند و با اجرای این طرح حدود ۱۰میلیون شهروند دیگر به این ۳۵درصد، اضافه می‏شوند.
حتی آقای توکلی دو بار به این مساله اشاره کردند که اگر برنامه‏ی دولت اجرا شود، حدود ۴ میلیون از کسانی که به عنوان طبقه‏ی متوسط می‏شناسیم، به زیر خط فقر خواهند رفت. چون جهش تورم به قدری در اقتصاد شوک ایجاد خواهد کرد که سبد مصرفی خانواده‏های متوسط در شهرها، با حدود ۳۰درصد کاهش در مصرف کالاهای ضروری روبرو خواهد شد. به این خاطر این خانواده‏ها به زیر خط فقر خواهند رفت.

با توجه به مشکلاتی که دولت همین الان در عرصه‏ی سیاسی دارد، علت اصرارش بر روی این طرح چیست؟

در حقیقت دولت می‏خواست با از بین بردن سازمان برنامه و بودجه و نقدی کردن یارانه‏ها، مرکزی کردن کنترل کامل مالی اقتصاد ایران را خارج از نظارت بیرونی در دست بگیرد. طوری که که اصلا دیگر نه مجلس روی این قوه نظارت داشته باشد و نه سازمان مدیریت بودجه. بانک مرکزی هم که آخرین تتمه‏ی مستقل بودن خود را از دست داده است.
شاید دولت تصور می‏کند که اگر هزینه‏ کردن در سطح اقتصاد به تمامی در دست‏ خودش باشد، می‏تواند نظرات سیاسی خود را در چهارچوب برنامه‏های اقتصادی پیاده کند و واحدهای تجاری و صنعتی‏ای که در خط دولت گام برنمی‏دارند را از سیستم خارج کند. شهروندان معمولی هم بدانند چکی که به در منزل‏شان می‏آید، دولت پرداخت می‏کند و در حقیقت حقوق‏بگیر و به قول برخی اقتصاددانان داخل کشور صدقه‏بگیر دولت شده‏اند.

مصاحبه: نیلوفر خسروی
تحریریه: مصطفی ملکان

پرش از قسمت در همین زمینه

در همین زمینه

نمایش مطالب بیشتر