قطع اینترنت در ایران: دلایل سیاسی یا فنی؟
۱۳۸۸ بهمن ۱۳, سه‌شنبه
در تازه ترین رخداد روز دوشنبه ۱۲ بهمن ماه شبکه اینترنت در اکثر نقاط ایران قطع شد. خبرگزاری فارس در این مورد گزارش داد: « بر اساس اطلاعات اخذ شده از مراجع ذیربط، اختلال و قطع اینترنت کشور به دلیل عملیات توسعه شبکه‌های مخابراتی و ارتباطی بوده است.این امر مستلزم ایجاد برخی محدودیت‌ها و یا احیاناً قطع کل شبکه به منظور ارتقاء به وضعیت جدید است.»
اما سایت جنبش راه سبز (جرس) از سایت‌های هوادار معترضان به حکومت ایران در خبری مدعی شد: « شایعاتی مبنی بر قطع اینترنت در برخی روزهای دهه فجر به گوش می‌رسد.»
قابل پیش بینی است که اخلال در شبکه اینترنت با نزدیک شدن به سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی شدت یابد. به نظر می‌رسد هواداران جنبش سبز تدارک گسترده‌ای برای حضور در راهپیمایی ۲۲ بهمن ماه که هرساله به مناسبت پیروزی انقلاب اسلامی برگزار می‌شود را دیده‌اند.
پیشینه قطع شبکه اینترنت و تلفن همراه
سابقه بروز مشکل و یا قطع شبکه‌های تلفن همراه و اینترنت در ایران به روزهای پیش از دهمین انتخابات ریاست جمهوری در ایران باز می‌گردد.
اردیبهشت امسال، یک ماه پیش از انتخابات ریاست جمهوری کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی از ایجاد اختلال وسیع و گسترده اینترنتی خبر داد. خبرگزاری‌ها دلیل این رخداد را اقدام «شرکت زیر ساخت» در تست یک فایروال جدید روی شبکه اینترنت کشور اعلام کردند.
در همین حال به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا، رییس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای دراین مورد گفت: «شرکت زیرساخت از ۲۰ فروردین ماه بدون اطلاع‌رسانی و بدون در جریان گذاشتن بخش‌خصوصی به عنوان سرویس دهنده نهایی، اقدام به اجرای پروژه جدید فیلترینگ کرده که تاثیر زیادی بر سرعت اینترنت داشته است.»
آقای خادمی تصریح کرد: «تا پیش از این ماجرا روال بر این بوده که خود شرکت‌ها تجهیزات مورد نیاز و متناسب با حجم ارایه سرویس فیلترینگ را تهیه کرده و با توجه به نظرات کمیته تعیین مصادیق فیلترینگ، این کار را انجام می‌دادند. اما مسلم است که وقتی زیرساخت می‌خواهد با نرم‌‌افزار و تجهیزاتی نامناسب کار فیلترینگ را در یک نقطه انجام دهد، شبکه اینترنت دچار مشکل شود. باید روشن شود که آیا اصلا زیرساخت وظیفه فیلترینگ سایت‌ها را دارد یا خیر.»
آغاز محدودیت‌ها در جریان برگزاری انتخابات
یک هفته پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری دهم در ایران برخی رسانه‌ها و فعالان سیاسی اصلاح‌طلب نسبت به اخلال در شبکه تلفن همراه و اینترنت در روز برگزاری انتخابات هشدار دادند.
علی یونسی وزیر اطلاعات دولت سید محمد خاتمی در گفت‌وگو با خبرگزاری کار ایران ایلنا، درباره اخلال در پیامک‌های تلفن همراه و شایعه اخلال در شبکه اینترنت در روز انتخابات گفت: «این کار را بسیار بد و غیرقانونی می‌دانم. اخلال در اطلاع‌رسانی غیرقابل توجیه است.»
در همین حال به رغم تکذیب قطع شبکه پیام کوتاه و اینترنت توسط مسئولان دستگاه قضایی ایران و برخی مدیران وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از اواخر شامگاه پنجشنبه ۲۱ خرداد ماه شبکه اینترنت و پیام کوتاه در سراسر کشور قطع شد. این اقدامی بود که اعتراض ستاد انتخاباتی میرحسین موسوی، یکی از کاندیداهای معترض به نتیجه انتخابات را در پی داشت.
کمیته صیانت از آرای میرحسین موسوی در بیانیه‌ای که شامگاه پنجشنبه ۲۱ خرداد ماه منتشر نمود تصریح کرد: «قطع خدمات ارسال پیام کوتاه که به نظر می‌رسد حسب اوامر دولت صورت گرفته است از آن جهت که امکان ارتباط و اطلاع‌رسانی در خصوص انتخابات و بویژه ایجاد ارتباط جهت گزارش گیری از نمایندگان نامزدهای حاضر در شعب اخذ رأی را ناممکن می‌سازد. چنانچه این محدودیت هرچه سریع‌تر رفع نگردد شائبه عامدانه بودن این اقدام و معطوف بودن آن به انجام تخلفات گسترده و برنامه‌ریزی شده تقویت می‌گردد».
قطع اینترنت، ابزار مقابله با اطلاع رسانی آزاد
پس از برگزاری انتخابات جنجالی ریاست جمهوری در ایران و افزایش موج اعتراضات، حکومت جمهوری اسلامی ایران روش‌های مختلفی را برای مقابله با مخالفان خود در پیش گرفت.
در این زمان به علت نقش گسترده و اثربخش اینترنت در ادامه اعتراضات و همچنین اطلاع رسانی در مورد حوادث مختلف در ایران، حکومت نیز توجه بیشتر خود را بر کنترل و سانسور اینترنت متمرکز کرد.
فیلترینگ گسترده سایت‌های خبری و اجتماعی و نرم‌افزارهای ارتباطی مانند یاهومسنجر و اسکایپ، کاهش سرعت اینترنت و یا قطع کامل آن از روش‌های مورد استفاده حکومت ایران برای کنترل مخالفان بود. همچنین در اتفاقی تازه یک گروه هکری با عنوان "ارتش سایبری ایران" اقدام به هک و از کار انداختن سایت‌های مخالفان کرد.
این گروه هکری که برخی منابع خبری آنرا وابسته به سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران می‌دانند در تازه‌ترین اقدام خود وب سایت رادیوی فارسی‌زبان "زمانه" که مرکز آن در آمستردام هلند است را هک کرد.
MI/DK