ایران در کنار سه کشور، "جهنمی برای آزادی مطبوعات"
۱۳۸۸ مهر ۲۸, سه‌شنبه
سالیان دراز کشورهای اروپایی در رابطه با آزادی مطبوعات الگو محسوب می‌شدند، اما امسال بسیاری از آنها در این زمینه پسرفت داشته‌اند. با آنکه ١٣ رده‌ی نخست جدول را کشورهای اروپایی در اختیار دارند، برخی از آنها، از جمله فرانسه (رده‌ی ۴۳)، اسلواکی (رده‌ی ۴۴) و ایتالیا رده‌ی (۴۹) در یک سال گذشته به آزادی مطبوعات کمتر اهمیت داده‌اند.
ژان فرانسوا ژولیارد، دبیر اول سازمان گزارشگران بدون مرز در این باره گفت: «در همه جای جهان باید با قدرت و انتظار یکسان از آزادی مطبوعات دفاع کرد. نگران کننده است که هر سال شاهد سقوط جایگاه دمکراسی‌های غربی و کشورهایی چون فرانسه، ایتالیا یا اسلواکی در رده بندی باشیم. اروپا باید تلاش کند الگویی برای آزادی‌های سیاسی باشد. اگر خود قابل سرزنش باشیم، چگونه میتوانیم نقض حقوق بشر را در جهان محکوم کنیم؟»
رده‌های نخست جدول را به ترتیب دانمارک، فنلاند، ایرلند، نروژ و سوئد فتح کرده‌اند. آلمان در رده‌ی هیجدهم قرار دارد.
وضعیت آزادی مطبوعات در ایران
ژولیارد در مورد ایران گفت: «در رده‌های پائین جدول ما به‌ویژه نگران وضعیت ایران هستیم. این کشور به شکلی خطرناک در سقوط خود به سه کشور جهمنی برای آزادی مطبوعات، یعنی ترکمنستان، کره شمالی و اریتره که سالهاست آخرین رده جدول را به خود اختصاص داده‌اند، نزدیک شده است.»
به گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، در سال ٢٠٠٩ وضعیت آزادی مطبوعات در ایران به شکلی جدی رو به وخامت گذاشته است. این سازمان در بیانیه‌ی مطبوعاتی خود به مرگ وبلاگ‌نویس جوان، امید رضا میرصادقی در زندان اوین اشاره می‌کند و می‌نویسد: «ادامه‌ی بازداشت روزنامه‌نگاران، دستگیری خبرنگار آمریکایی ایرانی‌تبار رکسانا صابری و نیز بازداشت روزنامه‌نگاران در پی سرکوب اعتراضات گسترده به تقلب و تخلف در انتخاب مجدد محمود احمدی نژاد به ریاست جمهوری ایران در تاریخ ٢٢ خرداد، از جمله علل این وخامت است».
گزارشگران بدون مرز همچنین به محاکمه و اعترافات اجباری روزنامه‌نگاران «در دادگاه‌های استالینی» انتقاد کرده است.
این سازمان در ادامه‌ی بیانیه‌ی مطبوعاتی خود یادآور می‌شود: «امسال روزنامه‌نگاران ایران بیشتر از هر وفت دیگری آزار دیدند. انتخاب مجدد و مورد اعتراض محمود احمدی نژاد، کشور را در بحرانی عمیق فرو برد و بدبینی مفرط مقامات حکومتی علیه روزنامه‌نگاران و وب‌نگاران شدت یافت. با استقرار نیروهای امنیتی در چاپخانه‌ها و تحریریه‌های روزنامه‌ها، سانسور پیش از انتشار مطالب اعمال شد. بازداشت و بدرفتاری گسترده با روزنامه‌نگاران، بسیاری از آنها را مجبور به ترک کشور کرد».
در هشتمین جدول رده بندی سازمان گزارشگران بدون مرز نام ایران در آخرین رده‌ها، پیش از ترکمنستان، کره شمالی و اریتره آمده است.
اسرائیل و آزادی مطبوعات
به گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز عملیات نظامی سرب مذاب اسرائیل در نوار غزه تاثیرات مخربی بر مطبوعات اسرائیل داشته است. این کشور نسبت به سال گذشته، ۴۸ رده از دست داده و به رده‌ی ۹۳ سقوط کرده است. اسرائیل که پیشتر در زمینه‌ی آزادی مطبوعات در خاورمیانه پیشتاز بود، اکنون از کویت (رده‌ی ۶۰) و امارات متحده عربی (رده‌ی ۸۶) بدتر شده است.
آزادی مطبوعات در ایالات متحده
بر اساس گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، آمریکا در یک سال گذشته در زمینه‌ی آزادی مطبوعات پیشرفت چشمگیری داشته است، به‌طوری که در رده‌بندی این سازمان، از رده‌ی ۴۰ به رده بیستم رسیده است.
این سازمان در بیانیه‌ی مطبوعاتی خود می‌نویسد: «به‌قدرت رسیدن باراک اوباما و رفتار کمتر پرخاشگرانه‌اش نسبت به مطبوعات، در مقایسه با رئیس جمهور پیشین، یکی از عوامل این صعود است.»
گزارشگران بدون مرز ضمن تجلیل از رفتار اوباما در داخل آمریکا، به سیاستهای این کشور در خارج از مرزهای آن انتقاد می‌کند. این سازمان می‌نویسد: «هرچند باراک اوباما برنده نوبل صلح شد اما کشورش در دو جنگ به شکل مستقیم دخالت دارد. علیرغم بهترشدن نسبی شرایط، رفتار آمریکا با رسانه‌ها در عراق و افغانستان نگران کننده است. برخی از روزنامه‌نگاران همچنان از سوی نظامیان آمریکایی بازداشت یا زخمی شده‌اند. یکی از آنها، ابراهیم جاسم، در عراق هنوز زندانی است.»
عراق، افغانستان و پاکستان
گزارشگران بدون مرز در بیانیه‌ی مطبوعاتی خود می‌نویسد که وضعیت آزادی بیان در عراق (رده‌ی ۱۴۵) بهتر شده است . در بیانیه‌ی این سازمان آمده است: «در حالی که تهدیدات گروههای تروریستی و شبه‌نظامی تقریبا پایان یافته است، اما درگیری رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران با دولت و سیاستمدارانی که رسانه‌ها را از دسترسی به اطلاعات در برخی مناطق منع می‌کنند، ادامه دارد. سوءاستفاده از تعقیب قضایی برای "توهین و افترا" علیه روزنامه‌هایی که موارد فساد را افشا می‌کنند به یک رویه تبدیل شده است.»
با وجود اینکه افغانستان (رده‌ی ۱۴۹) در رده‌یندی گزارشگران بدون مرز سیر صعودی داشته است، این سازمان از وضعیت آزادی بیان در افغانستان خرسند نیست. در بیانیه‌ی این سازمان مدافع حقوق گزارشگران آمده است: «خبرنگاران در افغانستان با خشونتها و تهدید به مرگهای بسیار از سوی طالبان رودرروی هستند. اما متاسفانه ففط طالبان نیستند که آزادی مطبوعات را در این کشور تهدید می‌کنند، دستگیریهای خودسرانه از سوی قوای دولتی نیز ادامه دارند.»
سازمان گزارشگران بدون مرز در مورد پاکستان می‌نویسد که علیرغم «فضای پر تحرک رسانه‌ای»، این کشور «از کشتار روزنامه‌نگاران، خونبار است». پاکستان در جدول رده‌بندی گزارشگران بدون مرز به رده‌ی ۱۵۹ سقوط کرده است.