شهر نورنبرگ با مردم ایران اعلام همبستگی کرد

جایزه بین‌المللی حقوق بشر شهر نورنبرگ آلمان در سال ۲۰۰۹ به عبدالفتاح سلطانی حقوقدان و عضو کانون مدافعان حقوق بشر اهدا شد. دو روز قبل از این مراسم ماموران نهاد ریاست جمهوری از خروج سلطانی از ایران جلوگیری کردند. معصومه دهقان همسر سلطانی به همراه پسر و دخترش در این مراسم شرکت کرده و جایزه ویژه حقوق بشر نورنبرگ را دریافت کرد.

مراسم اهدای جایزه در سالن اپرای شهر نورنبرگ برگزار شد. در ابتدای این مراسم گروه ارکستر سمفونیک شهر نورنبرگ قطعه‌ای از سمفونی شماره ۳۹ موتزارت را اجرا کردند. سپس دکتر ’’اولریش مالی‘‘ شهردار کل نورنبرگ به حضار خوشامد گفت. آقای مالی از اینکه عبدالفتاح سلطانی نتوانسته شخصا در این مراسم شرکت کند اظهار تاسف کرد و از مردم شهر خواست تا برای آزادی سلطانی و همچنین برای برقراری آزادی و دموکراسی در ایران در تمامی برنامه‌هایی که در آن روز برگزار میشد، شرکت کنند.

شهردار نورنبرگ در مورد دلیل انتخاب سلطانی برای دریافت این جایزه گفت: «شخصیت برنده جایزه امسال از سالها پیش در شرایط بسیار سخت و با پرهیز از هرگونه روش خشونت‌آمیز برای حقوق و آزادی زندانیان سیاسی و اقلیت‌ها فعالیت و موارد نقض حقوق بشر در ایران را منتشر می‌کند. چندین بار زندان رفتن، ممنوع‌الوکالت شدن و ممنوع‌الخروج شدن نتایج فعالیت‌های سلطانی در این سالها بوده است».

وی سپس خطاب به همسر سلطانی گفت: «خانم دهقان! شجاعت همسر شما در پیگیری اهدافش ما را موظف کرد تا برای پیشبرد اهداف حقوق بشری، این جایزه را به او اعطا کنیم».

’’گونتر گلوسر‘‘ مسئول اداره امور خارجه شهر نورنبرگ، سخنران بعدی این مراسم بود. وی ابتدا عنوان کرد که مسئولان شهر نورنبرگ، دولت آلمان و نهادهای بین‌المللی همه تلاش خود را کردند تا آقای سلطانی بتواند در این مراسم شرکت کند. وی ادامه داد: «من از طرف دولت آلمان می‌گویم که ما ناامید نمی‌شویم و تمام تلاشمان را برای رفع ممنوعیت خروج آقای سلطانی و نیز آزادی سایر زندانیان سیاسی در ایران خواهیم کرد».

گلوسر سپس به شرح وقایع انتخابات اخیر ایران اشاره کرد و برای حاضران که بسیاری از آنان از کشورهای دیگر اروپایی آمده بودند، توضیح داد که چگونه در یک روند غیردموکراتیک از میان صدها داوطلب پست ریاست‌جمهوری تنها چهار نفر که هیچ زنی هم در میان آنها نبود، انتخاب شدند. وی گفت که با این وجود ۸۵ درصد از مردم ایران در این انتخابات شرکت کردند اما با کمال تعجب احمدی‌نژاد به عنوان رئیس جمهور ایران اعلام شد.

رئیس اداره امور خارجه نورنبرگ سپس به اعتراضات مردم ایران به نتیجه انتخابات و اینکه چگونه این اعتراضات آرام توسط نیروهای شبه نظامی و بسیج سرکوب شد اشاره کرد. در طول مدت سخنرانی گلوسر، تصاویری از تظاهرات مردم ایران و حمله نیروهای انتظامی به مردم پخش می‌شد.

این عضو دولت آلمان همچنین اظهار داشت، ممنوع‌الخروج کردن برنده جایزه حقوق بشر باعث منزوی‌تر شدن رژیم ایران از سوی جامعه جهانی و نیز کشور آلمان خواهد شد. وی گفت که این کار روابط ایران و آلمان را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

گلوسر در پایان سخنانش گفت: «اعطای جایزه بین‌المللی حقوق بشر به عبدالفتاح سلطانی، نشانه به رسمیت شناختن تلاش‌های چندین و چند ساله‌ی او در دفاع از حقوق قربانیان سرکوب دولتی در ایران است.این جایزه همچنین نشانگر حمایت از فعالیت‌ها و شجاعت‌های آقای سلطانی و نیز پشتیبانی از کسان دیگری است که در شرایط کنونی ایران با رنج و تلاش سعی در بهبود وضعیت شهروندان این کشور دارند».

وزیر داخله ایالت بایرن، بزرگترین ایالت آلمان که شهر نورنبرگ در آن واقع است، سخنران بعدی مراسم اهدای جایزه حقوق بشر بود. ’’یوآخیم هرمن‘‘ سخنانش را اینگونه آغاز کرد: «کسانی که به ایران سفر می‌کنند برای دیدن یک تمدن پربار و بیش از دوهزارساله و نیز آشنایی با مردمانی خونگرم و مهربان به آنجا می‌روند اما آنچه که می‌بینند نقض آشکار حقوق بشر توسط حکومت است نظیر آنچه که در مورد آقای سلطانی دیدیم».

وی ادامه داد: «من حامل پیام همکارانم در وزارت امور خارجه و نیز سایر وزارتخانه‌های دولت آلمان هستم. ما همگی از اینکه به آقای سلطانی اجازه داده نشد تابرای دریافت این جایزه از ایران خارج شود، ناراحت، عصبانی و سرخورده هستیم. این ممنوع‌الخروجی توهین و بی‌حرمتی به تلاش‌های شهر نورنبرگ برای دفاع از حقوق بشر است اما در عین حال همانطور که آقای شهردار هم گفت این کار باعث شد تا نقض حقوق بشر توسط دولت ایران در تمام دنیا جدی گرفته شود».

پس از پایان سخنرانی‌ها، معصومه دهقان همسر عبدالفتاح سلطانی به روی صحنه رفت و جایزه ویژه حقوق بشر را از دست دکتر مالی شهردار کل نورنبرگ دریافت کرد. وی سپس در سخنان کوتاهی از مردم و دولت آلمان و تمامی کسانی که برای ’’احقاق حقوق مظلومان‘‘ در سراسر دنیا تلاش می‌کنند تشکر کرد. خانم دهقان سخنانش را اینگونه پایان داد: «می‌خواهم در این مکان زیباترین، پاک‌ترین، معنوی‌ترین احساساتم را نثار تمامی کسانی بکنم که وقت و زمان خود را برای رساندن پیام مظلومان به گوش جهانیان، بویژه دیکتاتورها، گذاشته‌اند تا بلکه قدمی در این راه برداشته بشود. بدون شک موفق خواهند شد و در آینده‌ای نزدیک امیدواریم همه‌ی کسانی که از این جریانها اطلاع پیدا کرده‌اند به این جمله بپیوندند: همراه شو عزیز، کین درد مشترک، هرگز جدا جدا، درمان نمی‌شود».

پیام تلفنی عبدالفتاح سلطانی پایان بخش مراسم اهدای جایزه بود. وی در پیام خود اظهار تاسف کرد که نتوانسته شخصا در این مراسم حضور پیدا کند و از هیأت ژوری جایزه حقوق بشر تشکر کرد که او را مستحق دریافت این جایزه دانسته‌اند. وی همچنین گفت: «بیاییم دست در دست هم دهیم و این درد مشترک را درمان نموده و برای گسترش فرهنگ جهانی حقوق بشر سخت‌کوشانه تلاش کنیم و سرود رهایی از فقر، تبعیض، خشونت و ستم را با آهنگ خوشنوای صلح و عدالت در سراسر گیتی سردهیم».

سلطانی در پایان پیامش شعری را که در آخرین دوره بازداشتش در خرداد و تیر ماه امسال در زندان سروده بود قرائت کرد:

آوای رهایی به جهان سردادی/ در کنج قفس چه می‌کنی آزادی

هرچند که نامت به نکویی ببرند/ آزاد نمی‌پسندند تو را آزادی

اجرای قطعه دیگری از سمفونی شماره ۳۹ موتزارت پایان بخش مراسم اهدای جایزه حقوق بشر نورنبرگ بود.

شیرین عبادی برنده جایزه نوبل و عضو هیأت ژوری جایزه حقوق بشر شهر نورنبرگ پس از پایان مراسم در مورد جلوگیری از خروج همکارش عبدالفتاح سلطانی به دویچه‌وله گفت: «این اتفاق، اتفاقی است که متأسفانه اکثر اوقات می‌افتد. یعنی بی‌توجهی به قانون، یعنی این که عده‌ای از مأمورین خودشان را بالاتر از قانون می‌دانند. در حالتی که ایشان از کلیه‌ی اتهامات تبرئه شده‌و پاسپورتشان را داده‌اند، عده‌ای که خودشان را فراتر از قانون می‌دانند، برخلاف قانون مانع از خروج ایشان شدند. بسیار متأسفم که قانون به کرات در ایران زیرپا گذاشته می‌شود».

کنفرانس مطبوعاتی

بعدازظهر روز اهدای جایزه، یک کنفرانس خبری با حضور معصومه دهقان همسر عبدالفتاح سلطانی، شهردار کل نورنبرگ، سرپرست دفتر حقوق بشر شهرداری نورنبرگ و گزارشگر ویژه سازمان ملل برای استقلال قضات و وکلا، در ساختمان قدیم شهرداری نورنبرگ برگزار شد.

معصومه دهقان در پاسخ به پرسش دویچه‌وله در مورد تاثیر احتمالی این جایزه بر اعمال فشار بیشتر از سوی مقامات امنیتی بر همسرش چنین گفت: «قطعا فعالیت‌های ایشان بیشتر زیر ذره‌بین خواهد رفت اما اصلاً نمی‌شود پیش‌بینی کرد. من نمی‌دانم چه کسانی تصمیم می‌گیرند. اگر تصمیم عاقلانه گرفته بشود، باید بپذیرند که کار حقوق بشری کاری است اسلامی، انسانی، بشری و هیچ کس با آن دشمنی ندارد. مگر این که کسانی بخواهند حس بکنند که منافع قدرتشان در خطر است».

خبرنگار تلویزیون دولتی بایرن در مورد نحوه ادامه فعالیت سلطانی پس از تعطیلی کانون مدافعان حقوق بشر توسط نیروهای امنیتی پرسید. خانم دهقان گفت: «ایشان حتا با وجود این که تحت نظر هستند به کارشان ادامه می‌دهند، با این که کانون مدافعان حقوق بشر بسته شده است، ولی در دفتر کارشان همچنان کارشان را ادامه می‌دهند. حالا ما منتظر هستیم که قدمهای بعدی را ببینیم. حتا اگر شده در خانه هم ایشان فعالیت حقوق بشری‌شان را تعطیل نخواهند کرد، به خاطر این که اعتقادشان هست که همه‌ی مردم باید به عدالت و آزادی دست پیدا کنند».

خبرنگار دیگری در مورد تاثیر تظاهرات ایرانیان خارج از کشور بر مردم داخل ایران پرسید. همسر سلطانی گفت: «من جمله‌ی شریعتی را می‌گویم: آنان که رفتند، کاری حسینی کردند، آنان که مانده‌اند، باید کاری زینبی کنند وگرنه یزیدی‌اند. چه داخل، چه خارج باید همه این پیام را به گوش دیگران برسانند. اما آنچه شما می‌گویید تأثیر دارد، شک نکنید که تأثیر دارد. یعنی هم حرکت آنها شما را دلگرمی می‌دهد، هم حرکت شما متقابلاً به آنها دلگرمی خواهد داد. پس بدون شک تأثیر خواهد داشت».

پایان‌بخش برنامه‌های روز اهدای جایزه حقوق بشر نورنبرگ، میزگردی بود با عنوان ’’چالش اسلام و حقوق بشر؟‘‘. این میزگرد با شرکت شیرین عبادی، عبدالکریم لاهیجی، خانم سوهائیر بالحسن رئیس فدراسیون جوامع بین‌المللی حقوق بشر و پروفسور هاینر بیله‌فلد رئیس انستیتوی حقوق بشر برلین برگزار شد.

جایزه ویژه حقوق بشر شهر نورنبرگ توسط دفتر حقوق بشر شهرداری این شهر، هر دوسال یکبار برای فعالیت‌های منحصر به فرد حقوق بشری در سراسر دنیا به فعالان در این زمینه اهدا می‌شود.

میترا شجاعی

تحریریه: فرید وحیدی