شصتمین سالگرد فعالیت شورای اروپا

روز ۵ مه سال ۱۹۴۹ در لندن، ۱۰ کشور اساسنامه‌ی تشکیل شورای اروپا را امضا کردند که بر پایه‌ی آن همکاری کشورهای اروپایی در زمینه‌ها‌ی سیاست، اقتصاد، امور اجتماعی، فرهنگ، علم، حقوق و مدیریت چارچوب قانونی خود را ‌یافت. این ۱۰ کشور عبارت بودند از: بلژیک، دانمارک، فرانسه، ایرلند، ایتالیا، لوکزامبورگ، هلند، نروژ، سوئد و انگلیس. سه ماه بعد یونان و ترکیه نیز به جمع این کشورها پیوستند. این شورا هدف‌های بزرگی را دنبال می‌کرد و می‌کند که کلیت آنها حکومت قانونی، دموکراسی و رعایت حقوق بشر است.

پس از پایان جنگ دوم جهانی (۱۹۳۹-۱۹۴۵) که وحشت گسترده‌ای اروپا را فرا گرفته بود‌، کشورهای پیش‌گفته می‌کوشیدند فضایی برای حفظ و گسترش دموکراسی، توجه به حقوق بشر و تثبیت حکومت قانونی فراهم کنند. با امضای سند آغازین شورای اروپا در وزارت امور خارجه‌ی انگلیس، پایه‌گذاری رسمی آن با ۱۰ عضو اولیه به پایان رسید. در این فاصله شمار کشورهای عضو شورا به ۴۷ رسیده است. آلمان نیز در سال ۱۹۵۰ به این شورا پیوست که مقر آن در استراسبورگ فرانسه است. کشورهای عضو نزدیک به ۲۵۰ میلیون یورو برای کار این نهاد در اختیار دارند. زبان رسمی شورای اروپا انگلیسی و فرانسوی است.

در حال حاضر دبیر کل شورا، تری دیویس نام دارد و این سمت یک دوره‌ی ۵ ساله را در برمی‌گیرد. اساسنامه‌ی این شورا نخستین بار روز ۳ اوت سال ۱۹۴۹ به اجرا درآمد.

اجزای شورای اروپا

شورای اروپا از سال ۱۹۹۳ به شکل جدی‌تری در راه دستیابی به حقوق بشر، تحکیم اصول دموکراتیک و مبانی حکومت قانونی، و مبارزه با تروریسم تلاش می کند. شورای اروپا همراه با هیأت کارشناسان در پارلمان و پشتیبانی پیشرفت اقتصادی و اجتماعی را بر عهده دارد. شورای وزیران- که وزرای خارجه‌ی کشورهای عضو آن را تشکیل می‌دهند - همراه با مجمع پارلمانی اروپا، دو سازمان اصلی‌این نهاد هستند.

رئیس مجمع پارلمانی از سال ۲۰۰۸ لوییس ماریا دو پوچ است. دادگاه حقوق بشر اروپا نیز بخشی از این شورا است که رعایت توافق‌نامه‌‌های حقوق بشر در اتحادیه‌ی اروپا را زیر نظر دارد.

"بخش مرکزی حقوق بشر" شورای اروپا، مسئولیت گسترش و اجرای سیاست حقوق بشری‌‌، استانداردهای آن و کار نظارت بر موافقت‌نامه‌‌های حقوق بشری و ساز‌‌‌و‌‌کارهای آن را در اتحادیه بر عهده دارد. این بخش دبیر کل شورای اروپا را در امور سیاسی و قانونی مربوط به حقوق بشر یاری می‌کند و برنامه‌های هدفمندی به منظور حمایت از کشورهای عضو برای اجرای تعهدها در زمینه‌ی حقوق بشر ارائه می‌دهد. از دیگر فعالیت‌های این قسمت برنامه‌‌ریزی، حمایت و توسعه‌ی نوآوری‌های بین‌المللی در عرصه‌ی حقوق بشر برای تحکیم جامعه‌ی مدنی است.

فعالیت‌های جامع حقوق بشری

بخش مرکزی حقوق بشر شورای اروپا در چارچوب تمام سازوکارهای حقوق بشری شورای اروپا نقش رایزنی و پشتیبانی را بر عهده دارد و به‌ویژه در زمینه‌ی نظارت بر اجرای احکام دادگاه حقوق بشر اروپا از طریق شورای وزیران، و اجرای اختیارات دبیر کل در چارچوب موافقت‌نامه‌ی حقوق بشر این قاره فعال است. پشتیبانی از "کمیته‌ی منع شکنجه‌ی اروپا"، حمایت هیأت مشاوره و شورای وزیران در امور اقلیت‌ها و حمایت از "کمیسیون مبارزه با نژادپرستی" شورای اروپا نیز از وظایف نظارتی بخش یاد شده است. این قسمت همچنین تحلیل وضعیت حقوق بشر، توسعه‌ی آن و چالش‌های مربوط را نیز پوشش می‌دهد. حمایت از حقوق زنان، برابری زن و مرد، حفاظت از آزادی رسانه‌های مستقل و کثرت‌گرا و مبارزه با تجارت انسان نیز بر عهده‌ی بخش مرکزی حقوق بشر شورای اروپاست.

مراکز اطلاعات حقوق بشری این شورا ارائه‌ی داده‌های عمومی درباره‌ی موافقت‌‌نامه‌ی حقوق بشر و فعالیت‌‌های این نهاد در زمینه‌ی رعایت حقوق بشر را نیز بر عهده دارند. این داده‌ها به زبان‌های گوناگون در این مراکز در دسترس است.

نویسنده: پویا راستین

تحریریه: شیرین جزایری