کارنامه رانندگی سال ۸۷؛ ۱۳۶ هزار تصادف
۱۳۸۸ فروردین ۲, یکشنبه
تعداد خودروهای موجود در ایران از ده سال پیش تا کنون لااقل سه برابر شده است. اما ظرفیت و کیفیت جاده‌ها تا رسیدن به حد مطلوب فاصله‌ای بسیار دارد. به گفته‌ی محمد رویانیان، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی، در سال ۸۵ که تولید خودروهای داخلی ۱۲ درصد افزایش داشت، رشد زیرساخت‌های جاده‌ای کشور تنها یک و نیم درصد بود. با این همه همچنان حدود ۹۳ درصد از جا به جایی مسافران از طریق جاده‌ها انجام می‌شود. تازه‌ترین آمار وزارت راه و ترابری نشان می‌دهد میزان جا به جایی کالا از طریق جاده‌ها نیز در همین حدود است. مسئولان سازمان راهداری می‌گویند در یک دهه‌ی گذشته توانسته‌اند سالانه تنها دو و نیم درصد به جاده‌های کشور اضافه کنند.
افزایش دوباره قربانیان تصادف
سال‌هاست که شمار تصادف‌ها و کشته شدگان حوادث رانندگی در ایران ابعاد نگران کننده‌ای به خود گرفته است. حوادث رانندگی ششمین عامل مرگ انسان‌ها در جهان و دومین عامل مرگ ایرانیان است. تلفات جاده‌ای تا اوایل دهه‌ی هشتاد خورشیدی سالانه حدود ۱۱ درصد افزایش داشت. این روند از سال ۸۲ اندکی کند شد. در مورد تعداد قربانیان تصادف‌ها آمار متفاوت و گاه متناقضی منتشر شده است. مقام‌های مسئول گفته‌اند این تعداد که در سال ۸۵ به بیش از ۲۷ هزار نفر رسیده بود در سال ۸۶ به ۲۲ هزار و ۹۱۸ قربانی کاهش یافت. اگر این آمار درست باشد سال ۸۷ تعداد کشته شدگان تصادف‌ها بار دیگر اندکی افزایش یافته است.
۲۵۳ هزار مجروح در یازده ماه
بر اساس آماری که سازمان پزشکی قانونی منتشر کرده تعداد قربانیان حوادث رانندگی در سال ۸۶ حدود ۱۷ درصد نسبت به سال قبل از آن کاهش داشته است. این سازمان تعداد کشته شدگان سال ۸۷ تا پایان بهمن ماه را ۲۱ هزار و ۷۰۷ نفر اعلام کرده. پزشکی قانونی پیش بینی می‌کند تلفات حوادث رانندگی تا پایان سال ۸۷ از ۲۲ هزار نفر تجاوز نکند. این نهاد هنوز آمار مربوط به اسفند ماه سال گذشته را منتشر نکرده است. با توجه به میانگین کشته شدگان ماه‌های قبلی، رقم یاد شده خوش بینانه به نظر می‌رسد. گزارش‌های قبلی نشان می‌دهد در سال ۸۶ تعداد مجروحان حوادث رانندگی حدود ۲۴۵ هزار نفر بوده‌اند و این تعداد تنها در یازده ماه سال ۸۷ به بیش از ۲۵۳ هزار نفر رسیده است. فرمانده پلیس راهنمایی و رانندگی سی‌ام دی‌ماه ۸۷ با توجه به اطلاعاتی که تا آن زمان منتشر شده بود از کاهش ۵ درصدی تصادف‌ها در سال گذشته و کاهش یک درصدی تلفات خبر داده بود.
نقش جاده‌های غیر استاندارد
مقام‌های مسئول معتقدند عامل وقوع هفتاد درصد از حوادث رانندگی انسانی است. با این همه نقش وضعیت نامطلوب جاده‌ها و خودروها را در این حوادث نمی‌توان نادیده گرفت. از حدود ۲۴ هزار کیلومتر راه شریانی کشور، کمتر از ده هزار کیلومتر ان را بزرگراه و آزاد راه‌ها تشکیل می‌دهند. در مورد استاندارد بودن یا نبودن همین مقدار کم نیز حتا میان مسئولان کشور اختلاف نظر وجود دارد. بنابر گزارشی از وضعیت راه‌های کشور که مهرماه ۸۷ در سایت مجلس شورای اسلامی منتشر شد وزیر راه ادعا کرده بزرگراه‌های ایران با استانداردهای جهانی مطابقت دارند. سایت مجلس از قول رویانیان، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی می‌نویسد، بزرگراه‌های ایران فاصله زیادی با استانداردهای بین‌المللی دارند و اگر وزیر راه چنین حرفی زده من به شدت آن را تکذیب می‌کنم.
تقاط حادثه خیز
قاسم مالدار مدیرکل نگهدارى راه سازمان راهدارى در گفتگویی که دوم آبانماه سال ۸۴ در ارگان رسمی دولت منتشر شد گفته است «برآوردى که ما در سال ۸۲ انجام داده‌ایم نشان مى‌دهد، ۲۰۴۰ نقطه در شبکه خطوط ملى کشور حادثه خیز بوده که تا پایان سال ۸۳ حدود ۵۰۴ نقطه آن رفع شده است.» به گفته‌ی مالدار قرار بوده، مطابق اهداف برنامه چهارم توسعه ۱۵۳۶ نقطه باقیمانده ظرف پنج سال اصلاح شوند. این در حالی است که خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، هشتم اردیبهشت ۸۶ از قول سردار رویانیان می‌نویسد «تعداد نقاط حادثه‌خیز با شناسنامه در کشور یک‌هزار و ۵۶۰ نقطه است و دو برابر این تعداد نقاطی داریم که شناسنامه ندارند.»
کمبود بودجه برای تجهیز راه‌ها
اگر ارقام ارائه شده درست باشند، از ابتدای سال ۸۴ تعداد نقاط حادثه خیز جاده‌های ایران افزایش نیز یافته است.عباس محمودآبادی، معاون ایمنی سازمان راهداری، پانزدهم مهر ۸۷، به سایت «خبر خودرو» می‌گوید، نگه‌داری و تجهیز جاده‌ها به بودجه‌ای معادل ۶ هزار میلیارد تومان نیاز دارد، در حالی که مجموع کل بودجه‌های استانی و ملی برای راه سازی در سال ۸۷ حدود یک درصد این رقم است. اختلاف در اظهارات مسئولان ممکن است به دلیل تعریف‌های متفاوت از مفهوم «نقطه‌ی حادثه خیز» به وجود آمده باشد، با این همه جاده‌های ایران همچنان ناامن و عامل ۱۵ درصد از تصادف‌های مرگبار هستند.