پایان دوران "جنگجوی دشمن" در آمریکا

اریک هولدر، وزیر دادگستری آمریکا، روز جمعه، ۱۳ مارس، اعلام کرد که زندانیان دیگر، همچون دوران جرج بوش، "جنگجوی دشمن" خوانده نخواهند شد.

دولت پیشین آمریکا با نامیدن زندانیان بازداشتگاه گوانتانامو به عنوان "جنگجوی دشمن"، حق استفاده از قوانین بین‌المللی، از جمله کنوانسیون ژنو، را از آنان می‌گرفت.

طبق گفته‌ی هولدر، از این پس تنها آن‌دسته مظنونانی می‌توانند بازداشت شوند که به‌شکلی "اساسی" از شبکه‌ی تروریستی القاعده یا طالبان حمایت کرده باشند.

تصمیم وزارت دادگستری آمریکا مبنی بر کنار گذاشتن عنوان "جنگجوی دشمن" بخشی از بازبینی قوانین حبس در رابطه با برنامه‌ی بستن زندان گوانتانامو، واقع در قرارگاه نظامی آمریکا در خاک کوبا است.

البته وزارت دادگستری آمریکا روشن نکرده که حمایت "اساسی" دقیقا به چه معناست، بلکه تنها اعلام کرده است: «موقعیت‌ها و دلایل موجودی که توجیه‌کننده‌ی یک بازداشت هستند، از موردی به مورد دیگر فرق می‌کنند».

اریک هولدر تاکید کرد، ضرورت دارد که در برخورد با زندانیان، در کنار مسئله‌ی امنیت ملی، "ارزش‌های آمریکایی" و قوانین معتبر نیز در نظر گرفته شوند. وی افزود: «تغییر به اجرا درآمده‌ی امروز هر یک از این معیارها را عملی کرده و ملت ما را قوی‌تر خواهد کرد».

برخلاف جرج بوش، که در تلاش برای گسترش اختیارات خود بود، سیاست دولت آمریکا به رهبری باراک اوباما در مورد زندانیان، بر قدرت رییس جمهوری به عنوان فرمانده بنا نمی‌شود. به نظر می‌رسد که اوباما بدین‌گونه از در تلاش برای تصحیح سیاست‌های سلف جمهوری‌‌خواه‌اش در مورد ماجرای گوانتانامو برآمده که اعتراض‌ها و انتقادهای شدید بین‌المللی را علیه ایالات متحده برانگیخت.

پس از سرنگونی اسلام‌گرایان افراطی طالبان در پی سوءقصد ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، آمریکا گاه تا ۸۰۰ زندانی را بدون طی مراحل حقوقی و قضایی و بدون طرح اتهام یا شکایت، در بازداشتگاه گوانتانامو نگه ‌می‌داشت، بی‌آنکه این زندانیان از حقوق بین‌المللی به عنوان اسیر جنگی برخوردار باشند.

باراک اوباما، رییس جمهوری جدید آمریکا، در ماه ژانویه سال جاری میلادی اعلام کرد که در عرض یک سال بازداشتگاه گوانتانامو را بر خواهد چید و بدین‌گونه به قولی که در جریان کارزار انتخاباتی داده است عمل خواهد کرد.

علاوه بر این، اوباما برخی روش‌های بازجویی، از جمله "غرق کردن مصنوعی" را ممنوع اعلام کرد. "غرق کردن مصنوعی"، صحنه‌سازی غرق کردن برای اعتراف‌گیری از زندانی است.