"Ερχόμαστε από την Αθήνα."

Δεν είμαι βέβαιος ότι αν στην Ελλάδα ένας σημαντικός κλασσικός φιλόλογος, ένας ιστορικός, ένας βυζαντινολόγος έχει γενέθλια τότε το έργο του θα είναι πρώτο θέμα στις πολιτιστικές σελίδες των μεγάλων εφημερίδων. Αλλά είμαι βέβαιος ότι όταν ένας σημαντικός Γερμανός ιστορικός της ελληνικής αρχαιότητας γίνει ογδόντα χρονών γίνεται θέμα σε όλες τις μεγάλες εφημερίδες, άρα υπάρχει υπολογίσιμο αναγνωστικό κοινό εδώ για την ελληνική αρχαιότητα και τον ιστορικό της. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για τον μέγιστο εν ζωή, τον Κρίστιαν Μάιερ, και πόσο μάλλον όταν παρά τα ογδόντα του χρόνια μόλις έχει εκδοθεί και το τελευταίο βιβλίο του με τίτλο «Πολιτισμός για χάρη της ελευθερίας. Οι ελληνικές απαρχές – απαρχές της Ευρώπης;». Και κυκλοφορεί λοιπόν η μεγάλη εφημερίδα Die Zeit με πρώτο-πρώτο στο φιλολογικό της ένθετο τον πίνακα του Φίλιπ φον Φολτς του 1852 «Η εποχή του Περικλέους», μια εντυπωσιακή σκηνή από την αρχαία αγορά στην Αθήνα. Ο τίτλος της εφημερίδας είναι απέριττος και καίριος: «Ερχόμαστε από την Αθήνα». Αυτό είναι όλο. Η ιστορική συνείδηση του σημερινού Κεντροευρωπαίου ότι η πολιτιστική και πνευματική του καταγωγή αρχίζει από την αρχαία Ελλάδα. Είναι προϊόν πνευματικού στοχασμού και αναμέτρησης αιώνων αυτή η συνείδηση, δεν είναι εύκολη και άκοπη διακήρυξη φυσικού κληρονόμου.

Η έννοια της ελευθερίας

Τι υποστηρίζει λοιπόν στο νέο βιβλίο του ο Κρίστιαν Μάιερ; Ότι από τον πρώιμο όγδοο αιώνα προ Χριστού και μετά οι Έλληνες μέσα στο πολιτικό σύστημα της πόλης δημιούργησαν την έννοια της ελευθερίας που ήταν : ελευθερία από την εξουσία ενός ξένου, ελευθερία προσωπικής ανέλιξης ενταγμένης όμως πάντα σε ένα ευρύτερο σύνολο με κοινά συμφέροντα, την πόλη. Μια ισοζυγισμένη ελευθερία του ατόμου μέσα στο όλο. Και η δημιουργία του ελληνικού πολιτισμού υπήρξε απόρροια αυτής της ελευθερίας, δεν ήταν αποκύημα μιας προσπάθειας για την καθυπόταξη του κόσμου. Οι Έλληνες μπορεί να μην ήταν σε θέση να δημιουργήσουν μια αυτοκρατορία, αλλά δημιούργησαν την πράξη και την έννοια της ελευθερίας. Γι αυτό η ιστορία της Ευρώπης αρχίζει με τους Έλληνες. Ο Κρίστιαν Μάιερ, από τους τελευταίους της γενιάς των ιστορικών που έγραψαν συνθετικές πραγματείες, έχει ασχοληθεί επανειλημμένα με τα θέματα αυτά. Στην περίφημη βιογραφία του Καίσαρα που έχει γράψει, στο έργο του «Ιστορία της Δημοκρατίας στην Αθήνα», αλλά και στο άλλο που είναι μεταφρασμένο και στα ελληνικά με τίτλο «Η ελληνική καταγωγή της πολιτικής.»

Εκπρόσωποι ασφαλιστικών εταιρειών

Και υποκύπτουμε στον πειρασμό να τελειώσουμε με τη γνώμη του ογδοντάρη μελετητή της αθηναϊκής δημοκρατίας για τη σημερινή δημοκρατία στην Ευρώπη, όπως τη διατύπωσε σε συνέντευξή του σε μια άλλη γερμανική εφημερίδα: «Η παλιά σημασία της δημοκρατίας εμπεριείχε το στοιχείο ότι κάτι έχουμε να πούμε. Σήμερα λέμε τα πάντα μόνο που κανείς δεν τα παίρνει στα σοβαρά, ενώ παλιότερα ορισμένες απόψεις οδηγούσαν στη φυλακή ή το απόσπασμα. Σήμερα οι κυβερνήτες αφήνουν τον κόσμο να λέει ό, τι θέλει. Μένει η κάλπη. Και τι κάνουμε εκεί; Ρίχνουμε την ψήφο μας σαν να έχουμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε εκπροσώπους διάφορων ασφαλιστικών εταιρειών. Σήμερα πια τα καθαυτά πολιτικά ζητήματα, αυτά δηλαδή που αφορούν το κράτος και την κοινωνία συνολικά, δεν τίθενται στη δημόσια συζήτηση. Έχουμε ελευθερία σκέψης, αλλά δεν σκεφτόμαστε τίποτα πια!»