Partijski sistem u Njemačkoj

Od Konrada Adenauera preko Helmuta Kohla do Angele Merkel, poslijeratni kancelari najčešće su bili članovi Kršćansko-demokratske unije (CDU), udružene sa njihovom sestrinskom bavarskom partijom Kršćansko-socijalnom unijom. Njihove pristalice su, posebno među biračima, u poslijeratnom periodu najčešće bili iz redova Centralne katoličke partije. Njihova boja je crna, što uopće ne bi trebalo da označava pesimizam. Obje partije su kršćanske, a zbog stranačke ideologije, svrstane su u konzervativne.

I crno i konzervativno

One su tradicionalno okrenute kršćanskim idealima. Kao narodne partije, osvrću se uglavnom na što širu saglasnost stanovništva. Kao koalicioni partneri, ujedinjene stranke su preuzele ime Slobodno-demokratska partija.

Po potrebi sklapaju i, takozvanu, veliku koaliciju sa Socijaldemokratskom partijom Njemačke (SPD), koja je bila na čelu države krajem šezdesetih, ali nikad više poslije 2005. godine.

Socijaldemokrate uvijene u crveno

Socijaldemokrate su uvijek imale značajnu ulogu na političkoj sceni Njemačke. Njihove ideje zastupali su kancelari poput Williea Brandta, Helmuta Schmidta i Gerharda Schrödera. Crvena boja na njihovoj zastavi upućuje na radnički pokret iz druge polovine 19. vijeka.

Socijaldemokratska partija Njemačke postoji pod tim imenom još iz doba Vajmarske republike. Kao i ostalim strankama, nacisti su zabranili djelovanje i toj stranci, a mnogi njeni članovi završili su u koncentracionim logorima. Poslije rata, ideološke nesuglasice zatekle su pripadnike partije. Socijaldemokratska partija odlučila je 1959. godine Godersberškim programom zastupati drugačiju ideologiju od Socijalističke radničke partije. Postali su Socijaldemokratska partija koja zastupa interese većeg broja građana. Tako su prerasli u narodnu partiju.

Zeleni – više od ekologije

Do sredine osamdesetih socijaldemokrate su mogle birati koalicionog partnera samo između Slobodno-demokratske partije, kao što je to bilo tokom šezdesetih, odnosno velike koalicije ujedinjenih partija.

Onda, kao poručeni, na političku scenu stupaju novi koalicioni partneri – zeleni. Oni su nastali tokom mirovnih pokreta sedamdesetih, a na njihovo organizovanje uticali su i ženski pokret i inicijativa građana. Zalažu se za zaštitu životne okoline i ravnopravnost spolova. Polako se formiraju različite koalicije SDP-a sa zelenima na lokalnom i pokrajinskom nivou. Napokon, pod vodstvom Gerharda Schrödera, koalicija crvenih i zelenih ušla je i u Bundestag (Donji dom saveznog parlamenta). Ipak, na lokalnom i pokrajinskom nivou postoje i koalicije zelenih i crnih.

Zeleni potiskuju žute

Stranka slobodnih demokrata, tradicionalno žute boje, izgubila je značaj jedinog tasa na vagi u pregovorima o postizbornim koalicijama, bitnog za partije unija i socijaldemokrate. Do devedesetih je bila manjinski koalicioni partner u gotovo svakoj vladi, ali od tada više ne. Njihova ideologija je u načelima njemačkog tradicionalnog liberalizma. Slobodne demokrate podržavaju ideju državne natkontrole. Oni zastupaju interese manjih i srednjih preduzetnika, te je stranci pripao nadimak „Partija boljestojećih“.

Crveno-crveni – Još jedna crvena marama za socijaldemokrate

U Berlinu već nekoliko godina postoji crveno-crvena koalicija između socijaldemokrata i ljevičara. Partija ljevice u Njemačkoj iz godine u godinu sve je jača, te preuzima sve veći broj birača iz redova pristalica Socijaldemokatske partije. Kod socijaldemokrata postoji veliki unutarpartijski raskol o tome kako bi se njihova partija trebala ophoditi prema ljevičarima.

Većina etabliranih partija oprezna je u vezi sa ljevicom. To ima veze sa njenim nastankom: ljevičari vuku korijene iz Istočne Njemačke, odnosno iz ranije Socijalne jedinstvene partije Njemačke (Istočne Njemačke), čiji su članovi nakon ujedinjenja dvije države osnovali Partiju za demokratski socijalizam.

Njima i dalje pripisuju ideološku bliskost nekadašnjem režimu istočnonjemačke Državne bezbjednosti – Štazi. Njena zapadnjačka grana je noviji ogranak Socijaldemokratske partije: Alternativna socijalna pravda. Partija za demokratski socijalizam i Alternativna socijalna pravda su se, u međuvremenu, ujedinile. One sada zagovaraju borbu protiv nepravde i zastupaju interese „običnog čoveka“. Oni, također, pokušavaju da rašire i ideju o radikalnom pacifizmu.

Desničarski ekstremizam na njemačkoj stranačkoj sceni

Stalnu pažnju javnosti privlači ekstremna desnica. Najuticajnija među njima je Nacionaldemokratska partija Njemačke, koja je još od šezdesetih godina bila zastupljena u parlamentu, jer je redovno prelazila cenzus od 5 posto.

Stranka je trenutno zastupljena u Pokrajinskoj skupštini Saksonije, a njeni članovi dežurni su skandal-majstori. Postupak o zabrani djelovanja te partije zaustavljen je zbog grešaka u procesu, a trenutno se ne vodi nikakva nova diskusija o takvoj zabrani.