حمله ایران به مناطق کردنشین عراق

پس از مدتها سکوت در برابر حملات ایران به مناطق کردنشین شمال عراق، سرانجام سفیر ایران در بغداد به وزارت امور خارجه عراق فراخوانده شد و با تسلیم یادداشت اعتراض‌آمیزی به وی اعلام شد که ادامه عملیات نظامی ایران در کردستان عراق به روابط دو کشور لطمه خواهد زد.

نوری المالکی نخست‌وزیر عراق نیز ضمن محکوم کردن بمباران اخیر مناطق مرزی عراق توسط ایران از دولت ایران و ترکیه خواسته تا استقلال و سربلندی کشور عراق را نادیده نگیرند.

حملات نیروهای ایرانی به کردستان عراق از زمستان گذشته آغاز شده و ایران همواره اعلام کرده است که این حملات به منظور مقابله با گروه پژاک، حزب حیات آزاد کردستان که شاخه‌ای از حزب کارگران کردستان ترکیه است، صورت می‌گیرد.

به گفته مقامات ایرانی، اعضای مسلح گروه پژاک به داخل خاک ایران نفوذ کرده و پس از عملیات خرابکارانه به خاک عراق باز می‌گردند.

این در حالی است که هشیار زیباری، وزیر امور خارجه عراق در جمع خبرنگاران اظهار داشت که حاضر است موضوع گروه پژاک را از طریق مذاکره با دولت ایران حل کند. وی همچنین به همسایگانش اطمینان داد که اجازه نخواهد داد هیچ گروهی از خاک این کشور برای عملیات در خاک همسایگانش استفاده کند.

به گفته زیباری حضور اعضای پژاک در داخل خاک عراق، نمی‌تواند توجیه‌گر حملات ایران به خاک این کشور باشد.

اما ماشاالله شمس‌الواعظین، روزنامه‌نگار و تحلیلگر مسائل سیاسی معتقد است این حق هر کشوری است که برای حفظ امنیت خود گروههای خرابکار را تا داخل خاک همسایه تعقیب کند: «این حق یک دولت است که نیروهای شورشی یا نیروهایی که تروریست می‌نامندش را تعقیب کند. بنابراین مانند ارتش ترکیه که پ.ک.ک را حزب کارگران کردستان ترکیه را تعقیب می‌کند در خاک عراق، من گمان می‌کنم ارتش ایران هم برای حفظ امنیت و ثبات مرزی واکنش نشان می‌دهد و در تعقیب نیروهای شورشی وارد عمل می‌شود».

شمس‌الواعظین معتقد است چون دولت مرکزی عراق در حال حاضر دولت ضعیفی است بنابراین ایران نمی‌تواند برای مقابله با گروه‌های مسلحی که در داخل خاک عراق هستند روی کمک این دولت حساب کند: «ما دولت مرکزی عراق را در حال ضعف داریم. نیروهای آمریکایی و نیروهای چندملیتی در عراق هم قادر به حفظ مرزها نیستند و در نتیجه کشورهای به‌اصطلاح هم‌مرز با عراق در دفاع از حقوق و تمامیت ارضی خودشان عملا وارد عمل می‌شوند و دست به این اقدامی می‌زنند که شما به آن اشاره کردید».

هوشنگ امیر احمدی کارشناس روابط بین‌الملل در مقابل، معتقد است ایران بهتر است به جای نفوذ به داخل خاک عراق، مرزهای خود را تقویت کرده و از ورود نیروهای پژاک یا هر گروه مسلح دیگری به داخل خاک ایران جلوگیری کند: «ایران باید سعی کند مرزهای خودش را تا جایی که ممکن است مسدود کند که تروریست‌ها و این قاچاقچی‌ها نتوانند نفوذ کنند. نه اینکه اول نفوذ کنند، یعنی ایران بگذارد، بنشیند و توی خواب باشد و بگذارد این نیروها نفوذ کنند و وارد خاک ایران بشوند، بعد برود علیه اینها عملیات انجام بدهد و توی خاک عراق تعقیب‌شان کند. این کار درستی نیست».

به اعتقاد امیراحمدی اگر حمله ایران به کردستان عراق به منظور مقابله با گروه‌های مسلح متجاوز به خاک ایران باشد، از نظر عرف بین‌المللی قابل قبول خواهد‌بود اما در شرایط دشوار و پیچیده کنونی به صلاح ایران نیست که این کار را انجام دهد: «دو مشکل اینجا پیش می‌آید. یک، همانطور که هم‌اکنون می‌دانیم، دولت عراق به‌طور رسمی اعتراض کرده است به این مسئله که برای ایران خوب نیست. چون دولت المالکی دوست ایران است و هرچه بیشتر این دولت برعلیه ایران حرف بزند، همانقدر دشمنان ایران شیرتر می‌شوند. نکته‌ی دوم، از این منطقی که ایران دارد به‌کار می‌برد که در داخل خاک عراق دشمنان خودش را تعقیب بکند، من فکر می‌کنم که دشمنان ایران و از آن مهمتر آمریکا نیز، احتمالا از همین منطق استفاده خواهند کرد. در واقع در آینده‌ای نزدیک به بهانه‌ی تعقیب تروریست‌های عراقی وارد خاک ایران خواهند شد. بنابراین ضمن اینکه عرف بین‌المللی این اجازه را به ایران می‌دهد، اما در عین‌حال در وضعیت مشخصی که ایران در آن قرار دارد، در رابطه با عراق و در رابطه با آمریکا، به نظر من دولت نباید این کار را می‌کرد و در آینده هم باید بسیار با دقت این جریان را انجام بدهد».