Καυτό το θέμα της εκπαίδευσης

Μπαίνοντας στη Δερβιτσάνη, αμέσως μετά τα πρώτα σπίτια είναι το σχολείο. Μεγάλο το κτίριο, αλλά οι πεσμένοι σοβάδες, ο περίβολος και η είσοδος φωνάζουν από μακριά ότι από καιρό χρειάζεται ανακαίνιση. «Αυτό πρέπει να το πείτε οπωσδήποτε», μας λέει ο διευθυντής του σχολείου Τηλέμαχος Κονίνης. «Το καλοκαίρι», προσθέτει, «έγιναν κάποιες μικροδουλειές, αλλά χρειάζεται γενική ανακαίνιση το σχολείο. Επίσης, δεν έχουμε τα απαιτούμενα για μια ποιοτική δουλειά στην παιδεία, εποπτικά μέσα, εργαστήρια φυσικής, χημείας κλπ. Εμείς είμαστε διψασμένοι να προετοιμάσουμε μια γενιά, η οποία να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής, αλλά δυστυχώς μας λείπουν τα απαιτούμενα για να κάνουμε καλύτερη δουλειά για τα παιδιά μας», τονίζει ο διευθυντής του σχολείου.

Το σχολείο της Δερβιτσάνης - κεφαλοχώρι στην Κάτω Δερόπολη – έχει σήμερα 145 μαθητές, 33 στο Δημοτικό, 33 στο Γυμνάσιο και 79 στο Λύκειο και από τα υπόλοιπα χωριά της περιοχής. Είναι δίγλωσσο σχολείο, τα μαθήματα γίνονται στα ελληνικά και τα αλβανικά. Η ανακαίνιση δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Είναι και τα σχολικά εγχειρίδια της ιστορίας και γεωγραφίας που διδάσκονται στα δημόσια σχολεία. Ο Θόδωρος Βεζιάνης, εκδότης της εφημερίδας «Το όραμα», λέει ότι είναι «απαράδεκτα» τα σχολικά βιβλία, διότι «γράφουν πως τα Γιάννενα είναι αλβανικά και κατοικούνται από Αλβανούς, όπως επίσης η Άρτα κλπ. Και τα βιβλία συνεχίζουν με τα εγκλήματα που έχουν κάνει οι Έλληνες στους Τσάμηδες. Πέρασαν 15 χρόνια και τίποτα δεν έγινε. Καλλιεργείται το μίσος και είναι σαν να βάζουμε τα παιδιά μας, το ελληνόπουλο να σκοτώνεται με το αλβανόπουλο».

Προβλήματα με τα σχολικά κείμενα υπήρχαν πάντα, αλλά το 2006 αποτελούν τουλάχιστον «αναχρονισμό», λέει ο Δημήτρης Κίκης, Υποδιευθυντής της Μέσης Παιδαγωγικής Ακαδημίας Αργυροκάστρου. Και μας εξηγεί: «Τα κείμενα της ιστορίας και της γεωγραφίας καλλιεργούν την ιδέα της Μεγάλης Αλβανίας. Αν θα πάρουμε τη γεωγραφία της όγδοης τάξης, είτε τη γεωγραφία του μεσαίου σχολείου, όπου διδάσκεται η γεωγραφία της Αλβανίας, θα δούμε ότι η Αλβανία θεωρείται η Μεγάλη Αλβανία, αρχίζοντας από το Κόσοβο, στα Σκόπια, και τις περιοχές της Ελλάδας. Όταν μιλάμε για τις γεωφυσικές συνθήκες, την οικονομία, τους κλάδους που έχουν σχέση με τη γεωγραφία, καλλιεργείται στο παιδί η ιδέα της Μεγάλης Αλβανίας. Στην ιστορία καλλιεργείται στα παιδιά το μίσος εναντίον της Ελλάδας. Τα κείμενα αυτά διδάσκονται στα αλβανόπουλα και εφόσον μεταφράζονται στα ελληνικά διδάσκονται και στα ελληνόπουλα», καταλήγει ο κ. Κίκης.

Ακόμη και τα μεταφρασμένα, προβληματικά σχολικά βιβλία δεν έχουν φτάσει φέτος στα σχολεία, όπως μας λέει ο διευθυντής του σχολείου της Δερβιτσάνης, το μάθημα γίνεται «εκ των ενόντων». Έτσι κι αλλιώς στην πράξη οι δάσκαλοι παραλείπουν τις επίμαχες αναφορές, του βιβλίου, όπως ο Δημήτρης Κόρες στο Βρυώνι που διδάσκει σε μια τάξη ελληνόπουλων και μια τάξη Τσάμηδων που αποτελούν ένα μαχαλά του χωριού.

Πρόκειται για «τη διαιώνιση του μίσους» που δημιουργήθηκε σε άλλες εποχές και δεν έχει θέση σε σχολικά βιβλία της σημερινής εποχής, επισημαίνει ο Ορφέας Μπέτσης, δημοσιογράφος σε ομογενειακά έντυπα στο Αργυρόκαστρο. «Υπάρχει ένα κοινό πνεύμα στα πλαίσια της ΕΕ και της ΟΥΝΕΣΚΟ για το ξεπέρασμα του εθνικού μίσους και της μισαλλοδοξίας στα σχολικά κείμενα», υπογραμμίζει ο κ. Μέτσης. «Παραβίαση αυτού ακριβώς του πνέυματος έχουμε στα σχολικά βιβλία. Διπλή δε είναι η προβοκάτσια, όταν τα σχολικά αυτά κείμενα επιβάλλονται και στην ελληνική μειονότητα. Επίσης αντιστρατεύονται και σε ένα κλίμα φιλίας με την Ελλάδα, με την οποία η Αλβανία λίαν συντόμως φιλοδοξεί να είναι μαζί στις δομές της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Πώς μπορεί μέσα στα σχολικά κείμενα, για τη γενιά που θα ζήσει μαζί με τους Έλληνες στην ευρωπαϊκή οικογένεια, να εμπεριέχονται πολλές φορές ανακριβείς και προκλητικές αναφορές;»

Η άλλη όψη του νομίσματος είναι η περίπτωση της Χιμάρας, η οποία δεν ανήκει στην αυθαίρετα προσδιορισμένη μειονοτική ζώνη. Από το φετινό σχολικό έτος λειτουργεί στη Χιμάρα το πρώτο ιδιωτικό, ελληνικό σχολείο. Ο πρόεδρος της ΟΜΟΝΟΙΑΣ Γιάννης Γιάννης υπογραμμίζει ότι πάγιο αίτημα της μειονότητας ήταν και είναι δημόσια παιδία στην ελληνική γλώσσα. Έγιναν προσπάθειες, έγινε και το πρώτο βήμα το Σεπτέμβριο που ανοίξαμε ένα ιδιωτικό σχολείο στη Χιμάρα. Με την κατανόηση και την υποστήριξη και της αλβανικής κυβέρνησης ανοίξαμε ένα ιδιωτικό σχολείο, όπου οι μαθητές μαθαίνουν την ελληνική μητρική γλώσσα, για πρώτη φορά στη Χιμάρα μετά από 50 χρόνια».

Με το μοντέλο αυτό σπάσει η περιοριστική έννοια της μειονοτικής ζώνης και ανοίγονται οι δυνατότητες παροχής ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης και πέραν αυτής. Αντίστοιχα ιδιωτικά σχολεία λειτουργούν στην Κορυτσά, αλλά και στο Βορρά της Αλβανίας, στη Σκόδρα, αλλά και στα Τίρανα με το Αρσάκειο. Στα σχέδια είναι η επέκταση στο Αργυρόκαστρο και στους Άγιους Σαράντα, καθώς τα επισκέπτονται και πέραν των ελληνικής καταγωγής, αλβανοί πολίτες.

Συμπέρασμα: «και τούτο ποιήσαι κακείνο μή αφιέναι».

Ρεπορτάζ: Γιώργος Παππάς