نسرين ستوده / اعتراض ”انجمن حمايت از حقوق كودك در ايران“ به اعدام دو نوجوان در مشهد
۱۳۸۴ مرداد ۴, سه‌شنبه
�ه، وكيل دادگسترى و عضو هيات مديره ”انجمن حمايت از حقوق كودك“ مصاحبه كرد.
مصاحبه گر: کیواندخت قهاری
دویچه وله: خانم نسرین ستوده، باز دو نوجوان در ایران اعدام شدند، در ملاء عام و پس از خوردن شلاق. شما عضو هیات مدیره‌ی «انجمن حمایت از حقوق کودک در ایران» هستید. برای کسی که موافق اعدام این دو نفر بوده، چه دلیلی می آورید تا نشان بدهید که اعدام آنها کار درستی نبوده است؟
نسرین ستوده: اولا بموجب ماده ۳۷ کنوانسیون حقوق کودک، که ایران در سال ۱۳۷۲ به آن پیوسته است، مطلقا صدور حکم اعدام برای کسانی که در زمان ارتکاب جرم کمتر از ۱۸ سال داشته اند، ممنوع است. به موجب بند ۶ ماده ۲ میثاق حقوق مدنی ـ سیاسی نیز، صدور حکم اعدام برای زنان باردار و افراد کمتر از ۱۸ سال ممنوع است. می دانیم که ایران به هر دوی این کنوانسیونها پیوسته است. تعهدات بین المللی دولت ایران ایجاب می کند هیچ فردی را که در زمان ارتکاب جرم کمتر از ۱۸ سال داشته است به جوخه ی اعدام نسپرد. از طرف دیگر، اگر به قوانین داخلی واصول حقوقی توجه بشود، یکی از مهمترین عوامل ایجاد مسؤولیت این تصور است که فرد به چنان بلوغ ذهنی و رشد عقلی رسیده است، که می تواند بین خیر و شر تمیز قائل بشود. در حاليكه دستاوردهای علمی ثابت می‌کنند که فرد زیر ۱۸ سال به چنین بلوغ ذهنی و رشد عقلی نرسیده است. پس بهتر است که ما به این دلیل افراد را مشمول مجازاتهای خشن مثل اعدام و سنگسار يا غیره نکنیم.
دویچه وله: بجای اعدام، خانم ستوده، چه راهی را پیشنهاد می کنید؟
نسرین ستوده: پیشنهاد می شود که اولا از دستاوردهای علمی روز در زمینه های جامعه شناسی، روانشناسی و جرم‌شناسی استفاده بشود. از وجود مددکاران اجتماعی دراین دادگاهها استفاده بشود. به پیشینه‌ی زندگی اجتماعی و اقتصادی فرد توجه بشود. بچه‌ای که در بچگی حقوقش مورد تجاوز و نقض قرار گرفته و بموقع در پناه قانون قرار نگرفته است، طبیعی است که در بزرگسالی بفردی معارض قانون تبدیل بشود. من اشاره می کنم به پرونده‌های متعددی که انجمن حمایت از کودک در زمینه‌ی آزار جنسی کودکان با آن مواجه است و متاسفانه دادگاهها به دلیل شدت عمل قانون معمولا نسبت به قرائن و مدارك بی تفاوتی نشان می دهند و فقط به صرف اقرار فرد حاضر به صدور حکم اعدام می شوند و این واقعیتی است که کودکان ما را تهدید می کند. بهتر است قانون از روشهای واقعی‌تر، ملایم‌تر و روشهایی که با واقعیت بیش از پیش منطبق باشد تبعیت کند تا قاضی هم با استناد به مدارک و شواهدی که در پرونده هست برای صدور رای جرات پیدا کند. طبیعی است که وقتی قوانین ما برای عمل تجاوز به کودک اعدام قرار می‌دهد قاضی می گوید من جز چهار بار اقرار چیزی را نمی‌پذیرم. اما اگر روشهای ملایم‌تری در نظر گرفته شود، برای همین فرد که بنوعی بیمار است و باید تحت درمان و مداوا قرار بگیرد، بهتر است. این بموجب قانون اساسی جزو وظایف قوه قضاییه است که در جهت اصلاح مجرمین قدم بردارد. در حالیکه متاسفانه ما تا اینجا چنین سیاستی را مشاهده نکرده‌ایم.
دویچه وله: همانطور که ”انجمن حمایت از حقوق کودک“ در بیانیه ای که منتشر کرده نوشته است، مسئولان قضایی سال گذشته وعده داده بودند که اجرای احکام اعدام نوجوانان زیر ۱۸ سال تا تصویب طرح قانونی تشکیل دادگاه اطفال بزهکار متوقف خواهد شد. اما اینطور نشد. شما در بیانیه‌تان برای جلوگیری از اجرای این احکام از لزوم انجام اقدامات جدیتر سخن بمیان آورده‌اید. منظور از این اقدامات چیست؟
نسرین ستوده: ما دو اقدام را مدنظر داریم. اولین اقدام و فوری ترین اقدام این است که جناب آقای شاهرودی، ریاست قوه قضاییه، بخشنامه‌ای را به تمام واحدهای قضایی سراسر کشور ابلاغ کنند که چنانچه حکم اعدام در این زمینه صادر شده است، اجرای آن فعلا متوقف بشود. گام دوم اینست که در جهت تصویب این قانون تسریع بعمل بیاید و خواسته‌ی ما در این میان این است که اعدام افراد زیر ۱۸ سال بموجب قانون مطلقا ممنوع بشود. این خواسته‌ی ما است.
دویچه وله: این خواست را بیان کردید، روند طرح مسئله و رسیدگی به آن به چه صورت است؟
نسرین ستوده: ما بارها در بیانیه‌های مختلف و در مصاحبه ها این را بیان کرده‌ایم. خواسته‌ایم بخشنامه سریع داده بشود تا اجرای چنین احکامی به تعویق بیفتد، ولی متاسفانه تا الان چنین بخشنامه‌ای صادر نشده است.
دویچه وله: کلا امکانات انجمن چقدر است برای اینکه در راستای ممنوعیت اعدام خردسالان حرکت بکنید؟
نسرین ستوده: ما تیم مجربی از وکلا که بیشتر در زمینه‌ی حقوق کودک فعالیت دارند در ”انجمن حمایت از حقوق کودک“ تشکیل داده ایم. پرونده های متعددی را وکلای ما در زمینه ی حمایت و دفاع از کودکان آزاردیده وکالتشان را بعهده گرفته‌اند، و اعلام آمادگی کرده‌ایم برای پذیرش کسانی که در زمان ارتکاب جرم کمتر از ۱۸ سال داشته اند و هم اکنون در معرض اعدام قرار دارند. ”انجمن حمایت از حقوق کودکان“ بارها اعلام آمادگی کرده است برای پذیرش وکالت کودکان در معرض اعدام.
دویچه وله: یعنی خانواده ها می توانند به شما مراجعه کنند؟
نسرین ستوده: بله، و وکالت بدهند.
دویچه وله: خانم نسرین ستوده، از اینکه وقت تان را در اختیار ما قرار دادید از شما بسیار سپاسگزارم.