نويسنده و آزادى قلم

منتقدان در حكومت هاى ايدئولوژيك و بوروكراتيك همچون چين و كره شمالى همواره مورد سركوب قرار ميگيرند به ويژه اگر عقايد خود در مخالفت با حاكميت موجود را برروى كاغذ بياروند. اين شرايط تلخى است كه در امثال اين كشورها بايست تحمل شود و در كمال تاسف شرايطى است ديرين.

در عين حال تهديد هاى ديگرى براى دگرانديشان در جهان موجود است. به نقل از اسناد ”كميسيون نويسندگان در بند” كه انجمن جهانـى قلم بر آن نظارت دارد، موارد زندانى شدن نويسندگان پيوسته رو به افزايش است و ديگر تنها دولتها و حكام نيستند كه به مصاف هنرمندان، نويسندگان يا روزنامه نگاران ميروند بلكه باندهاى مواد مخدر، گروههاى فشار وايراد خشونت و سرمايه داران نيز در اين پيگرد سهيم اند.

پديده جديد ديگر، مورد قتل تئو وان گوگ فيلمساز هلندى است كه ظاهرا توسط يك خشك انديش مسلمان به قتل رسيد زيرا در فيلم اش از رفتار اسلام با زنان به شدت انتقاد كرده بود.

پديده جديد تر اين كه خانم شيرين عبادى دارنده جايزه نوبل صلح و فعال حقوق بشر اجازه نيافت كه خود زيست نگارى خود را در آمريكا، يعنى همان سرزمين سرمشق آزادى به جاپ برساند. احتمالا به اين دليل كه در اين كتاب صحبت از تماسهاى حساس ميان رژيم اسلامى وآمريكا رفته است. بايد گفت بيش از همه قوانين ضد ترور در آمريكا سرمشقى براى رژيم هاى سركوبگرند تا آزادى بيان را هرچه محدودتر سازند.

سند اخيرانجمن جهانى قلم نيز همين نتيجه را ميگيرد و به تلخى يادآور ميشود كه موج قوانين ضد ترور در جهان، تهديدى شده براى آزادى بيان.

چنين به نظر ميرسد كه در تمام دنيا، كشورها و گروهها، افراد و نهادها، انجمن هاى مذهبى و صاحبان سرمايه در تلاش كسب نفوذ و قدرت و هويت اند. آنها خواهان اين هستند كه درپى فروريزى نظم كهن، جايگاهى براى خويش بيابند. اما ناظران و تحليلگران اين صحنه عظيم، هنگاميكه دست به تشريح و روشنگرى اوضاع ميزنند و به ويژه نشان ميدهند كه چه اندازه در شرايط نوين، حقوق بشر پايمال ميشود، در بسيارى مناطق مورد پيگرد قرار ميگيرند. اين امرى است كه پس از قطبى شدن جهان به واسطه عمليات يازدهم سپتامبر رو به فزونـى نهاده است.

آزادى بيان تنها يك حق اصولـى نيست بلكه يك اهرم تعيين كننده در ايجاد دمكراسى است.

بدون آزادى بيان و انديشه، جامعه مدنـى معنا ندارد. از همين رو تصادفى نيست كه اعضاى شبكه تروريستى القاعده بيشتر از عربستان سعودى و مصر ميايند كه در آن جا كمترين توجه به حقوق بشر ميشود و سانسور دولتى و مذهبى نسبت به كتاب و نويسنده و انديشه،سنتى ديرينه دارند.

موضوع از اين جهت نگران كننده است كه آمريكا و ساير دمكراسى هاى غربى با توجه به تهديد هاى تروريستى، براى نجات اين دمكراسى، آزادى بيان را محدود كنند. به اين قرار تنها در سيستم هاى فشار نيست كه آزادى بيان مورد تهديد است: بلكه اين خطرى است متوجه تمام دنيا.

اين خطر متوجه زنان و مردانى است كه در مقام نويسنده، هنرمند و كارشناس علوم بكار مشغولند و پرچم آزادى بيان را درعرصه سياست، اقتصاد، هنر و علم به اهتزاز در مياورند. بدون اين آزادى، دنيا چقدر نازيباست!