احتمال اخراج سوریه از اتحادیه عرب در اجلاس رباط

سرکوب خشونت‌آمیز معترضان سوری، به رغم وعده‌های حکومت بشار اسد همچنان ادامه دارد. فعالان حقوق بشر صبح روز سه‌شنبه (۱۵ نوامبر/ ۲۴ آبان) اعلام کردند، در درگیری‌هایی که طی روز دوشنبه در شهرهای مختلف، به ویژه در جنوب سوریه رخ داد حدود ۷۰ نفر از دو طرف جان خود را از دست داده‌اند.

هم‌زمان با ادامه‌ی خشونت علیه مخالفان، فشارهای بین‌المللی بر حکومت بشار اسد افزایش یافته است. کشورهای عضو اتحادیه عرب، روز شنبه (۱۲ نوامبر/ ۲۱ آبان) در اقدامی که مورد استقبال کشورهای غربی قرار گرفت، عضویت سوریه در این اتحادیه را به حال تعلیق درآوردند.

کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز در مورد تشدید تحریم‌ها علیه سوریه توافق‌هایی کرده‌اند که از روز سه شنبه به اجرا گذاشته می‌شوند.

اتحادیه عرب درخواست سوریه را رد کرد

روز سه‌شنبه اتحادیه عرب درخواست سوریه برای تشکیل نشست اضطراری این اتحادیه و بررسی بحران این کشور را رد کرد. از ۲۲ کشور عضو اتحادیه عرب تنها ۶ کشور با درخواست سوریه موافقت کردند. سوریه به دستکم ۱۵ رأی موافق نیاز داشت.

شورای همکاری خلیج [‌فارس] اعلام کرده است که وزیران خارجه اتحادیه عرب آماده شرکت در نشست روز چهارشنبه (۱۶ نوامبر/ ۲۵ آبان) در رباط، پایتخت مراکش هستند.

به گزارش خبرگزاری آلمان، پیش‌بینی می‌شود که در این نشست عضویت سوریه در اتحادیه عرب به‌طور رسمی لغو شود. اتحادیه عرب به حکومت سوریه فرصت داده بود تا زمان برگزاری این نشست، سرکوب‌خشونت‌بار معترضان را متوقف کند.

آزادی بیش از هزار زندانی سیاسی توسط حکومت سوریه

هم‌زمان با بررسی تقاضای سوریه در نشست اتحادیه عرب، تلویزیون دولتی سوریه سه‌‌شنبه (۱۵ نوامبر / ۲۴ آبان) اعلام کرد که در این روز بیش از هزار نفر که به دلیل شرکت در تظاهرات ضدحکومتی بازداشت شده بودند، از زندان آزاد شدند.   

به نقل از تلویزیون دولتی سوریه، در مجموع ۱۱۸۰ نفر که «دست‌های آلوده به خون نداشتند» از زندان آزاد شده‌اند. آزادی زندانی سیاسی بخشی از توافق حکومت سوریه با اتحادیه عرب برای پایان دادن به بحران سیاسی در این کشور به شمار می‌‌آید.

مخالفان دولت سوریه می‌گویند که رژیم بشار اسد باید تمام زندانیان ناآرامی‌های ماه‌های اخیر را آزاد کند. شمار این زندانیان به بیش از ده هزار نفر می‌رسد.

حکومت سوریه دو هفته پیش با پیشنهاد اتحادیه عرب مبنی بر توقف سرکوب معترضان، خروج نیروهای ارتش از شهرهای مختلف این کشور و آزادی زندانی سیاسی موافقت کرده بود. بشار اسد اما بر خلاف وعده خود عملیات نظامی علیه معترضان را متوقف نکرد. به نقل از اپوزیسون سوریه در ۴۸ ساعت گذشته دستکم ۷۰ نفر و از روز یکشنبه بدین سو، بیش از ۱۰۰ نفر کشته شده‌اند.

تشدید انزوای رژیم بشار اسد

وزیران خارجه اتحادیه اروپا روز دوشنبه، ۱۴ نوامبر توافق کردند ۱۸ مقام ارشد سوری را به جمع مقام‌های تحریم‌شده‌ی این کشور اضافه کنند. با انتشار اسامی این افراد در روز سه شنبه تدبیرهای سختگیرانه علیه آنها به اجرا گذاشته می‌شود.

اتحادیه عرب در نشستی که روز شنبه به ریاست قطر در قاهره پایتخت مصر برگزار شد، با ۱۸ رای موافق تعلیق عضویت سوریه را به تصویب رساند. نماینده سوریه همراه با نمایندگان لبنان و یمن با این تصمیم مخالفت کردند و نماینده عراق به آن رای ممتنع داد.

نبیل العربی، دبیرکل اتحادیه این تصمیم را "تاریخی" خوانده است. تحلیلگران مسائل منطقه اعتقاد دارند موافقت اکثریت قاطع کشورهای عرب با تعلیق سوریه می‌تواند به معنای قطع امید به ادامه حکومت بشار اسد تعبیر شود.

بر اساس تازه‌ترین تصمیم‌های اتحادیه اروپا شمار مقام‌های ارشد سوریه که مشمول تحریم شده‌اند به ۷۴ نفر رسیده است.

مسدود شدن حساب‌های بانکی و ممنوعیت سفر به کشورهای اروپایی بخشی از تدبیرهایی است که علیه شخصیت‌های با نفوذ حکومت بشار اسد اعمال می‌شود. تصمیم مهم دیگر اتحادیه که از امروز سه‌شنبه (۱۵ نوامبر/۲۴ آبان) به اجرا گذاشته می‌شود قطع واردات نفت سوریه توسط کشورهای اروپایی است.

تحریم نفت سوریه ابتدای ماه سپتامبر سال جاری مورد توافق کشورهای عضو اتحادیه اروپا قرار گرفته بود، اما به درخواست ایتالیا عملی شدن آن به پایان زمان قراردادهای موجود موکول شد.

نفت سوریه در انتظار خریداران چینی و روسی

سوریه بیش از حدود ۹۰ درصد نفت خود را به کشورهای عضو اتحادیه اروپا صادر می‌کرد. با این‌همه، دمشق ادعا می‌کند قطع این صادرات لطمه‌ای به اقتصاد سوریه نمی‌زند.

سوریه امیدوار است قطع صادرات نفت خود به اروپا را با فروش نفت به روسیه و چین جبران کند. ظاهرا چین تنها در صورت دریافت تخفیف‌های قابل ملاحظه، آماده‌ی افزایش خرید نفت از سوریه خواهد بود.

بر اساس گزارش‌ها، عربستان و برخی دیگر از صادرکنندگان نفت پیشتر بر سر فروش نفت به قیمت پایین‌تر از بهای جهانی با پکن به توافق رسیده‌اند.

از سوی دیگر روسیه نیز که از معدود پشتیبانان مهم دمشق محسوب می‌شود، تا کنون تمایلی به خرید نفت این کشور از خود نشان نداده است.

تصمیم اتحادیه عرب در مورد تعلیق عضویت سوریه ادامه‌ی حمایت این دو کشور از بشار اسد را دشوارتر از گذشته کرده است.

محکومیت حمله به سفارت‌خانه‌ها در دمشق از سوی شورای امنیت

۱۵ کشور عضو شورای امنیت «حمله به سفارتخانه‌ها و متعلقات نمایندگی‌های‌ چندین کشور در سوریه را به شدت محکوم کردند». این شورا در ‎تماس با مقامات سوریه خواستار «حفاظت از اموال دیپلماتیک، کنسولی و کارکنان سفارتخانه‌ها به طور کامل» و همین‌طور «احترام به تعهدات بین المللی خود» در این زمینه شده است.‎

صدها نفر از تظاهرکنندگان حامی بشار اسد روز شنبه (۱۲ نوامبر / ۲۱ آبان) ساعاتی پس از تصمیم اتحادیه عرب مبنی بر ‎تعلی  عضویت سوریه در این اتحادیه، به سفارتخانه‌های قطر، عربستان سعودی‌، فرانسه و ترکیه در دمشق حمله کردند. در پی این حادثه دولت سوریه از کشورهای یاد شده، عذرخواهی کرد.

بیانیه مشترک ۱۵ کشور عضو شورای امنیت نخستین اقدام هماهنگ این شورا در برخورد با حکومت سوریه به شمار می‌رود. دو کشور دارای حق وتو، روسیه و چین، پیشتر با تصویب قطعنامه ‌شورای امینت سازمان ملل علیه سوریه مخالفت کرده بودند.

انتقاد اپوزیسیون سوریه از موضع‌گیری کرملین

برهان غلیون، رئیس شورای ملی مخالفان سوریه برای دیدار با مقامات روسی روز سه‌شنبه (۱۵ نوامبر / ۲۴ آبان) وارد مسکو شد. وی در پایتخت روسیه با انتقاد از موضع‌گیری کاخ کرملین در برخورد با ناآرامی‌های سوریه گفت: «مسکو نباید پیام‌های بحث‌برانگیزی بفرستد که به حمایت از سرکوب خشونت‌بار معترضان در سوریه تعبیر می‌شوند.»

برهان غلیون کشور روسیه را در شمار اندک کشورهای جهان خواند که هنوز از حکومت اسد حمایت می‌کند. روسیه و چین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در محکومیت بشار اسد را وتو کردند.

رئیس شورای ملی اپوزیسیون سوریه دوشنبه شب در برلین مورد استقبال وزیر خارجه آلمان قرار گرفته بود. وی پیش از دیدار با گیدوستروله، با وزیر خارجه ترکیه در آنکارا نیز دیدار و گفت‌وگو کرده بود.

ترکیه و لغو پروژه ‌اکتشاف نفت در سوریه و احتمال قطع فروش برق

ترکیه در اعتراض به ادامه سرکوب خشونت‌بار معترضان سوری برنامه اکتشاف نفت در سوریه را لغو کرد. وزیر انرژی ترکیه سه‌شنبه (۱۵ نوامبر / ۲۴ آبان) اعلام کرد که این کشور پروژه مشترک اکتشاف نفت در سوریه را لغو کرده است.

تانر ییلدیز، وزیر انرژی ترکیه همزمان تأکید کرد در صورتی‌که ناآرامی‌های سوریه ادامه یابد، ترکیه توقف فروش برق به این کشور را نیز مورد تجدیدنظر قرار خواهد داد. ترکیه بخش بزرگی از برق مورد نیاز سوریه را تامین می کند.

ساعاتی پیش از اعلام این خبر رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه از بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه به شدت انتقاد کرد. اردوغان گفت که آنکارا دیگر به رژیم بشار اسد اعتماد ندارد.

احمد داوود اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز که پیشتر با نمایندگان شورای ملی سوریه دیدار و گفت‌وگو کرده بود، روز سه‌شنبه گفت: «حکومت سوریه آخرین شانس خود را نیز از دست داده است.»

وزیر خارجه ترکیه اعلام کرد این کشور درخواست اپوزیسیون سوریه برای صدور مجوز فعالیت رسمی و گشایش دفتر نمایندگی شورای ملی انتقالی سوریه در ترکیه را بررسی می‌کند.

SB/BK/DK