021111 UN-Entwicklungsbericht 2011
3 Kasım 2011
187 ülkedeki yaşam koşullarının değerlendirildiği BM'nin 2011 İnsani Gelişme Endeksi dün kamuoyuna sunuldu, DD. Türkiye'nin 92'nci sırada yer alarak son yıllarda gelişme kaydettiği görülürken Endeks'te en iyi yaşam koşullarına sahip ülke olarak da Norveç belirlendi. Norveç'in ardından Avustralya ve Hollanda geliyor, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Nijer de endeksin sonunda yer alıyor. Almanya ise 9'uncu sırada. İnsani Gelişme Endeksi’ne göre, iklim değişikliği ve yaşam alanlarının yok edilmesi gelişmekte olan yoksul ülkelerde gelir düzeyinin artırılmasını engelliyor.
Daha iyi bir gelecek ama nasıl?
BM Kalkınma Programı’nın hazırladığı 2011 İnsanı Gelişme Endeksi'nin bu yılki teması “Sürdürülebilirlik ve Eşitlik: Herkes için Daha İyi Bir Gelecek.“
Rapor, iklim değişikliğini yavaşlatmak ve eşitsizliği önlemek için bir an önce cesur adımlar atılmaması halinde yüzyılın ortasında en yoksul ülkelerde ilerlemenin durabileceğini ortaya koyuyor. Rapor, dünyanın büyük bir bölümünde gelir dağılımının daha da kötüleştiğini gösteriyor. Araştırmanın dikkat çekici yönlerinden biri de yoksulların kalkınma şansının sosyal adalet ve ekolojik koşullarla yakından ilişkili olduğunu tespit etmesi.
"İnsani Gelişme Endeksi"ni hazırlayan ekibin yöneticisi Eva Jespersen buna bir örnek veriyor:
"1 milyar 600 milyon yoksulun yüzde 90'ı, atmosferi kirleten geleneksel fosil yakıtları kullanıyor. Bu nedenle İnsani Gelişme Endeksi’nde yer alan fakir ülkelerde diğer ülkelerle kıyasla 11 kez daha fazla insan fazla ölüyor."
Yoksullar temiz suya ulaşamıyor
Endeks'in sonlarında yer alan ülkelerde nüfusun yüzde 90’ı temiz suya erişemiyor. Dünya genelinde 1 milyar 500 milyon insan da elektrikten yoksun. Çok boyutlu yoksullukta Nijer ilk sırada yer alıyor. Onu Etiyopya takip ediyor. Eski Almanya Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Bakanı Erhard Eppler mağdur durumdaki insanların sırtına çifte yük bindiğini söylüyor. Erhard Eppler, insanların artan gıda fiyatları yüzünden mısır, pirinç ya da darısını alacak parası yokken bir de aynı şekilde elektriğe ve temiz suya ulaşamadığını belirtiyor.
Erhard Eppler, iklim değişikliği yüzünden ayrıca 2050 yılına kadar özellikle Sahraaltı Afrika ülkelerinde daha da güç koşullar oluşacağına dikkat çekiyor. Şu andaki verilere göre, en yoksul 10 ülkenin tamamı da bu bölgede.
Raporda finans işlem vergisi gibi yeni mali kaynaklarla iklim değişikliği ve aşırı yoksullukla mücadelenin desteklenebileceği yönündeki önerilerin destek bulduğu da yer alıyor. Eva Jespersen bu önerilerin faydalı olacağı görüşünde:
"Yüzde birin küçük bir parçası bile bu amaçla alınsa, örneğin binde 5'inin bile 40 milyar dolar getirisi olur. 130 milyar dolar olan resmi kalkınma yardımı ile kıyaslandığında 40 milyar dolar kalkınma alanındaki işbirliğine oldukça katkı sağlar.“
Türkiye 92'inci sırada
2011 İnsani Gelişim Endeksi’ne göre Türkiye bir önceki yıla göre üç basamak yükseldi. Buna milli gelir seviyesinin, küresel ekonomik krizden görece az etkilenmesi yol açtı. Türkiye, yer aldığı 92'nci sırada "yüksek insani gelişme" gösteren ülkeler sınıfına girdi. Ancak yüksek insani gelişme grubunda yer alan ülkelerdeki ortalama ile Avrupa ve Orta Asya’daki ortalamaların altında kaldı. Türkiye'de nüfusun yüzde 6,6'sı çok boyutlu yoksunluk içinde. Türkiye, Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi'nde "yüksek insani gelişme" gösteren ülkeler grubuna dahil oldu ve 77. sırada yer aldı.
© Deutsche Welle Türkçe
Fuchs, Richard / Çeviri: Deniz Eğilmez
Editör: Hülya Köylü