طرح‌های آمریکا برای سوریه پس از اسد

باراک اوباما، رییس جمهور آمریکا و رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه، روز سه‌شنبه (۲۰ سپتامبر) در حاشیه‌ی نشست عمومی سازمان ملل متحد، با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند. گفته می‌شود که مسائلی از قبیل به‌رسمیت شناختن دولت مستقل فلسطین، شرایط سیاسی در لیبی و برنامه‌‌های آتی آمریکا پس از سقوط بشار اسد در سوریه، در این ملاقات مورد بررسی قرار ‌گرفته است.
بر اساس گزارش روزنامه‌ی "نیویورک تایمز"، آمریکا که در حال حاضر در صدد تعیین خط مشی سیاسی خود در خاورمیانه است و احتمال بروز یک جنگ داخلی در سوریه را بررسی می‌کند. به نظر کارشناسان آمریکایی این جنگ که ‌بی‌ثباتی منطقه را به همراه دارد، ممکن‌ است بین شاخه‌های مذهبی سنی‌، علوی، دروز‌ی و مسیحی‌ رخ دهد. حدود سه درصد مردم سوریه، پیرو جامعه‌ی مذهبی دروزیه هستند. ترکیه نیز از بروز چنین جنگی در سوریه واهمه دارد.
 
در گزارش "نیویورک تایمز" هم‌چنین آمده است که دولت اوباما، در حال حاضر برفشار خود به رهبران مخالفان برای سرنگونی بشار اسد، رئیس جمهور این کشور افزوده است. با آن که بسیاری از کشورها، سفیران خود را از دمشق بازخوانده‌اند، با این‌حال سفیر آمریکا، رابرت فورد هم‌چنان در این کشور بسر می‌برد تا ارتباط خود را با نیرو‌های مخالف دولتی سوریه حفظ کند.

پشتیبانی از مخالفان

بنا به گزارش"نیویورک تایمز"، آمریکا هر چند می‌کوشد از مخالفان پشتیبانی کند، با این حال مایل نیست به عنوان نیروی سرنگون‌کننده‌ی اسد شناخته شود. مقامات آمریکایی برآنند که این امر، به سود نیروهای مخالف اسد نیست. یکی از این مسئولین که نخواسته نامش فاش شود، به خبرنگار روزنامه "نیویورک تایمز" گفته است که آمریکا در این میان می‌کوشد، "بهانه‌ای" به دست ایران برای دخالت در امور سوریه ندهد. دولت ایران هم‌چنان یکی از "متحدان" سوریه بشمار می‌رود.

برنامه‌های وزارت امور خارجه‌ و سازمان‌های امنیتی آمریکا نشان می‌دهند که این کشور کمتر از پیش به این امر باور دارد که بشار اسد بتواند هم‌چنان قدرت خود را حفظ کند.

بحث طولانی برای اتخاذ موضع

باراک اوباما در ماه اوت از بشار اسد خواست، از مقام خود کناره‌‌گیری کند. بر اساس روزنامه‌ی "نیویورک تایمز"، دولت آمریکا پیش از اعلام این موضع، ماه‌ها بر سر این مسئله بحث کرده بود که آیا سوریه نیز بعد از سرنگونی اسد، مثل عراق پس از سقوط صدام، با درگیری‌های داخلی مواجه خواهد شد یا نه؟ پس از آن‌که اوباما این موضع را اعلام کرد، بحث درباره‌ی چگونگی "پشتیبانی فعال" از مخالفان اسد در دولت آمریکا آغاز شد.

بنا به گزارش "نیویورک تایمز"، اوباما در حال حاضر در صدد است با بررسی سناریوهای گوناگون، سیاستی بر پایه‌ی برنامه‌ای مشخص اتخاذ کند تا برای مقابله با شرایط سیاسی پس از بشار اسد آمادگی کافی داشته باشد. کارشناسان معتقدند که آمریکا هنگام حمله به عراق، خود را برای شرایط پس از صدام آماده نکرده بود. دولت جرج بوش، هر چند صدام حسین را در عرض چند هفته با بمباران‌های شبانه‌روزی، سرنگون کرد، ولی نتوانست از وقوع درگیری بین گروه‌های متخاصم فعال در داخل عراق جلوگیری کند.

آمریکا می‌خواهد ضمن تدارک و بررسی برنامه‌های مختلف در سوریه، شورای امنیت سازمان ملل را نیز برآن دارد که سیاست‌های خشونت‌‌آمیز دولت سوریه را محکوم کند. این برنامه تا کنون با حق ‌وتوی روسیه، ناموفق مانده است.      

اعتراضات گسترده‌ی مردمی

اعتراض‌های مردم سوریه علیه دولت بشار اسد که از شش ماه پیش آغاز شده، همواره با دخالت و حمله‌ی نیروهای نظامی به صف معترضان روبرو بوده است. بنا به گزارش سازمان ملل متحد تا به‌حال در این درگیری‌های خونین، دست‌کم ۲۷۰۰ تن جان خود را از دست داده‌اند.

دولت آمریکا در چند هفته‌ی گذشته از شهروندان خود خواست، هر چه زودتر خاک سوریه را ترک کنند. در بیانیه‌ای که به این مناسبت از سوی دولت آمریکا صادر شده، آمده است که رهبری سوریه می‌کوشد نا‌آرامی‌های کشور را نتیجه‌ی نفوذ خارجی‌ها در امور داخلی سوریه جلوه دهد. این امر سبب بروز "دشمنی در اذهان عمومی نسبت به خارجی‌ها" شده است. از این رو امکان این که شهروندان آمریکایی به عنوان جاسوس دستگیر و محاکمه شوند، منتفی نیست.
 
وزارت امور خارجه‌ی آلمان، اواسط ماه اوت از شهروندان خود خواست، سوریه را به دلیل "ناامنی" ترک کنند.