سفر احمدی‌نژاد به باکو برای شرکت در اجلاس سران "اکو"
۱۳۹۱ مهر ۲۴, دوشنبه
در شامگاه روز یکشنبه در فرودگاه باکو محسن پاک آیین، سفیرجدید ایران در جمهوری آذربایجان، سید علی اکبر اوجاق نژاد، نماینده‌ی ولی‌فقیه در جمهوری آذربایجان و جوانشیرآخونداف، سفیر جمهوری آذربایجان در ایران، از علی‌اکبر صالحی، وزیر امور خارجه‌ی ایران استقبال کردند.
محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهور ایران نیز تهران را به مقصد آذربایجان جهت شرکت در دوازدهمین نشست اجلاس سران اکو ترک کرد. در این سفر، حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، بقایی، معاون اجرایی رییس‌جمهور و مشایی، رییس دفتر رییس‌جمهور، احمدی‌نژاد را همراهی می‌کنند. در مراسم بدرقه‌ی احمدی‌نژاد در تهران ولایتی، مشاور آیت‌الله خامنه‌ای در امور بین‌الملل نیز حضور داشت.
مقام‌های عالیرتبه جمهوری آذربایجان از سفر مقام‌های ایرانی به باکو خرسند هستند. انتظار می‌رود با سفر وزیر خارجه و رئیس جمهور ایران به باکو، تنش‌های اخیر میان دو کشور فروکش کند.
الهام علی‌اف: ایران دوست استراتژیک
در آستانه‌ی نشست اکو در باکو، محسن پاک‌آیین سفیر جدید ایران یکشنبه (۱۴ اکتبر/ ۲۴ مهر) استوارنامه‌ی خود را تسلیم الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان کرد. علی‌اف در این دیدار خاطرنشان کرد، باکو دوست استراتژیک تهران است. وی همچنین اضهار داشت: «اجازه نمی‌دهیم نیروهای ثالث روابط ایران و آذربایجان را تحت تاثیر قرار دهند.»
کارشناسان مقیم باکو در گفت‌وگو با دویچه وله تائید می‌کنند، بیان چنین سخنانی نشان از تمایل مقام‌های آذربایجان برای کاهش تنش‌های موجود میان دو کشور است.
سفر مقام‌های بلندپایه‌ی ایرانی به باکو به قول این کارشناسان این فرصت را داده است تا تنش‌ها کمی فروکش کند. هم روزنامه‌های چاپ باکو و هم مقام‌های سیاسی این کشور لحن ملایم‌تری را درقبال مسائل مربوط به جمهوری اسلامی ایران اتخاذ کردند.
انتقاد از سفر احمدی‌نژاد به باکو
به‌رغم تمایل رهبران دو کشور برای بهبود مناسبات، انتقادهایی نیز به سفر احمدی‌نژاد به باکو در داخل ایران انجام گرفت. در این انتقادها گفته می‌شود الهام علی‌اف پیش از این در اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد در تهران شرکت نکرد، اما احمدی‌نژاد حتی پیش از همه‌ی دعوت‌شدگان اعلام آمادگی کرده است که در نشست اکو در باکو شرکت خواهد کرد. در این رابطه خبرگزاری مهر از "عطش مسئولان ایرانی برای رفع بی‌اعتمادی باکو به ایران" انتقاد کرده است.
خبرگزاری مهر با انتشار یادداشتی تحت عنوان "بایدها و نبایدهای سفراحمدی نژاد به باکو" (۲۴ مهر ۱۳۹۱) از سفر رئیس جمهور ایران می‌نویسد که یکی از اهداف مهم آن برای "اعتماد سازی" انجام می‌گیرد. اما این "اعتماد سازی" موضوعی نیست که صرفا با یک سفر سیاسی و رسمی و شرکت در یک اجلاس یا چند نشست به حقیقت بپیوندد.
مهر در یادداشت خود می‌پرسد: «آیا می‌توان منافع ملی و اسلامی نظام اسلامی و ملت مسلمان را فدای ارتباط سیاسی با دولت جمهوری آذربایجان کرد.» و نتیجه می‌گیرد: «اگر خوش‌بینانه نگاه کنیم با مماشات با باکو رفتار شده و اگر واقع‌بینانه نگاه کنیم موضع ضعف و عجز در قبال باکو در پیش گرفته شده است.»
ایران پایه‌گذار سازمان اکو
اما سفر صالحی و احمدی نژاد به باکو به عنوان "صرف رعایت عرف" هم تحلیل شده است. ایران یکی از پایه‌گذاران سازمان همکاری اقتصادی اکو است و دبیرخانه‌ی این سازمان در تهران فعالیت دارد. سازمان اکو گرچه اهمیت سیاسی و اقتصادی چندانی ندارد، اما یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین سازمان‌های اقتصادی کشورهای مسلمان به حساب می‌آید.
هم اکنون سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو دارای ۱۰ عضو است و ترکیه، جمهوری آذربایجان، ایران، پاکستان، افغانستان، قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان اعضای اکو هستند.
قرار است روز سه شنبه ۲۶ بهمن ۱۳۹۱ نشست سران اکو در باکو آغاز شود. علاوه بر احمدی نژاد، رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه، امام‌علی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان و دیگر سران کشورهای عضو نیز برای نشست سران سازمان اکو اعلام آمادگی کرده‌اند.